DEN HAAG - De kiezers hebben de PvdA wel een grote winst bezorgd, maar ze hebben het beleid van het huidige centrumrechtse kabinet niet afgewezen. "Er heeft geen aardverschuiving in het beleid plaatsgevonden." CDA-leider Balkenende zei dat vrijdag na zijn bezoek aan koningin Beatrix.
Balkenende heeft de koningin daarom geadviseerd een CDA-informateur te benoemen die alle coalitiemogelijkheden onderzoekt. Volgens Balkenende moet dat snel kunnen.
De PvdA won bij de verkiezingen van woensdag negentien zetels en eindigde vlak achter het CDA als op een na grootste partij. Maar de partijen die de huidige coalitie vormen, CDA, VVD en LPF, hebben een meerderheid in de Kamer behouden. Balkenende vindt daarom dat "te snel gekeken wordt naar de PvdA".
De informateur die Balkenende op het oog heeft moet volgens hem drie dingen doen. Hij moet alle gevolgen van de verkiezingsuitslag in kaart brengen, hij moet de inhoudelijke overeenkomsten en verschillen op een rijtje zetten, en hij moet nagaan welke bereidheid er bestaat bij de partijen tot coalitievorming. Balkenende wilde niet zeggen welke informateur hij op het oog heeft.
Balkenende vindt het verwijt dat de door hem gewenste aanpak tot vertraging van de kabinetsformatie leidt niet terecht. Hij wees er op dat hem bij de vorige formatie voor de voeten werd geworpen dat het allemaal te snel ging. "We moeten zorgen dat we het nu goed en weloverwogen aanpakken."
Overigens bleek donderdag al dat er weinig andere mogelijkheden zijn dan een coalitie van CDA en PvdA. D66 blokkeert een kabinet van drie partijen met CDA en VVD en Balkenende zelf heeft voortzetting van de huidige coalitie met de LPF ongeloofwaardig genoemd. Een meerderheidskabinet van CDA en VVD met de kleine christelijke partijen of een nieuw paars kabinet zijn getalsmatig wel mogelijk, maar politiek onwaarschijnlijk. Een minderheidskabinet komt volgens Balkenende helemaal niet in aanmerking.
Balkenende was vrijdag de eerste fractieleider die de koningin bezocht om advies uit te brengen over de kabinetsformatie. Vervolgens ging PvdA-leider Bos bij de vorstin op bezoek. De overige fractieleiders komen later op de dag bij haar langs.