"Het midden- en kleinbedrijf zou de euro niet hebben uitgevonden", erkent drs. Benne van Popta, directeur beleid en onderzoek van de ondernemersorganisatie MKB Nederland. Toch moeten ook de kleinere ondernemers tussen nu en 2002 hun boekhouding gaan omzetten in de nieuwe Europese eenheidsmunt. De vraag is alleen: wanneer precies?

Een wet van Meden en Perzen bestaat niet, haast Van Popta zich te zeggen. "De grote, internationaal georiënteerde bedrijven krijgen eerder met de euro te maken en zijn dus ook eerder begonnen. In het mkb moet iedereen voor zichzelf het juiste moment van overgang bepalen."

Hoe 'internationaler' een bedrijf (hoe meer omzet en inkoop uit het buitenland komen), hoe groter de prikkel de diverse nationale munten af te zweren en volledig op de euro over te schakelen.

Van Popta: "De administratie bijvoorbeeld wordt eenduidiger. Qua kosten van betalingsverkeer maakt het overigens niets uit. Een overschrijving in euro's van Nederland naar Duitsland of andersom blijft een internationale transactie. Ieder land heeft op dat gebied nog steeds zijn eigen infrastructuur. Vroeger had je binnen Europa verschillende spoorbreedtes en moest je aan de grens overstappen. In het betalingsverkeer blijft dat helaas zo, al komt er wel één kaartje."

Een groot deel van de achterban van MKB Nederland is op de lokale, Nederlandse markt gericht. Voor deze groep lijkt een volledige overstap op de euro op korte termijn weinig zinvol. Maar wat als hun internationaal geörienteerde, dikwijls grotere toeleveranciers en afnemers wèl op de euro overgaan?

Volgens de afspraken mag een euro-onderneming een guldensbedrijf niet hinderen. Maar diverse concerns hebben hun zakenrelaties al per brief laten weten dat zij hun rekening voortaan graag in euro's krijgen. Om de administratie simpel te houden, krijgen euro-toeleveranciers een streepje voor. Die Euro-dwang zou er voor kunnen zorgen dat de girale euro zich als een olievlek verspreidt, en bedrijven die er weinig profijt van hebben vroegtijdig op kosten jaagt.

Van Popta ziet twee lichtpuntjes die de aanvankelijke angst voor de euro-dwang doen verminderen. "Het aantal bedrijven dat al dit jaar op de euro overgaat, valt kleiner uit dan aanvankelijk werd gedacht. Men heeft de moeite die dat kost onderschat. Daarnaast blijkt uit een enquête van De Nederlandsche Bank dat 95% van de euro-ondernemingen bereid is ook guldensfacturen te blijven versturen. Helemaal zeker ben ik er overigens niet van, maar ik wil ze er graag aan houden."

Dat wil niet zeggen dat afwachten de beste strategie is, benadrukt Van Popta. "Twijfel je als ondernemer, dan moet je aan je afnemers en toeleveranciers vragen wat zij gaan doen. Sommigen bedrijven beschouwen een snelle overgang als een marketing-instrument. Ze zijn toonaangevend in de branche en willen ook voor wat betreft de euro voorop lopen. Maar ik zeg er bij: plan de overgang op het moment dat het jou het beste uitkomt. Dat is voor industriële en handelsbedrijven eerder dan voor de detailhandel en de dienstverlening."

Juist binnen de laatstgenoemde sectoren is niet iedereen even enthousiast over de euro, erkent Van Popta, die in de jaren zeventig als ambtenaar op het ministerie van Financiën de huidige DNB-president Nout Wellink als baas had.

"Maar soms moet je ook iets verder kijken dan je eigen bedrijf, zeker omdat het een eenmalige overgang betreft. In de vorige eeuw liepen de klokken in Nederland niet gelijk. De zon staat in Enschede immers eerder op het hoogste punt dan in Amsterdam, dus was het daar eerder twaalf uur 's middags. Dat was toen geen probleem. Zo veel verkeer was er niet tussen de plaatsen onderling. Het werd lastiger toen de trekschuit werd vervangen door de diligence, en het werd een probleem bij de komst van de trein. Dus kwam er in 1909 een nationale tijd. Moderne westerse fratsen, dachten de Twentenaren toen. Maar nu is het toch heel handig."

Van Popta adviseert de ondernemers met klem niet te laat hun 'verhuisplan naar euroland' op te stellen. "Ga er nu al mee aan de slag, ook al ga je pas in 2002 over. Als je met je verhuisplan pas in 2001 begint, loop je het grote risico de expertise niet meer in huis te kunnen krijgen. Dat geldt vooral voor het aanpassen van de software."

Daarnaast zijn het vooral de kleinere bedrijven die in 2002 met de komst van de chartale euro (munten en bankbiljetten) te maken krijgen. Sommigen zouden het liefste zien dat de ondernemers nu al dubbel gaan prijzen om het grote publiek zoveel mogelijk aan de nieuwe munt te laten wennen. Van Popta adviseert de detailhandel minder hard van stapel te lopen.