De gulden ebt weg. De euro heeft de toekomst. Onderschat het daterend effect van de overschakeling niet. Het plan was de laatste dagen van het jaar in te zetten om eens bij te lezen. Het is er niet van gekomen. Tot zover de goede voornemens. Dochter I werkt aan een samenvatting van Gerard Reve's "De Avonden". Toepasselijke literatuur. "De Nederlandse literatuur is niet denkbaar zonder dit reeds als "klassiek" bekende boek", aldus de achterflap.

Het boek behandelt tien opeenvolgende avonden in 1946 uit het leven van Frits van Egters. De hoofdpersoon woont nog thuis. Hij heeft bepaald weinig om handen en dat wordt in detail beschreven. De lezer wordt, tussendoor, geïnformeerd over prijzen. Tram- en bioscoopkaartjes, alcoholische versnaperingen. Alles in gulden.

De slotavond is oudjaar. Frits ziet weinig andere mogelijkheden dan de avond met zijn ouders door te brengen. Hij slaat zijn moeder gade in de keuken. Zij bakt oliebollen. Zij wijst op het aanrecht naar een verrassing voor de avond. Er staat een fles met oranje capsule. Frits leest het etiket. Het is appel-bessenwijn, bereid uit rode bessen en goudreinetten. "Hoeveel heb je betaald?" vraagt hij. "Drie gulden tien", antwoordt zij, "daar was een kwartje bij voor de fles." "Het zal best smaken," zegt Frits, "het maakt niet veel uit."

Maar zijn ogen worden vochtig. Hoe moet dat nu? "Drie gulden tien" lezen straks de middelbare scholieren. "Hoeveel euro is dat?" denken ze. Laat de kinderen tot en met 2002 de boodschappen doen. Opdat zij zich later herinneren, dat er guldens waren. Dat je ermee kon betalen. Dat niemand nog wist wat een euro was.

Ach, je houdt het niet tegen. Het is de vooruitgang. Toch stuit het tegen de borst. Daar is het taalgebruik. De meervoudsvorm is euro's. Een hebbelijkheidje van onze taal. Dat apostrofje voor de s. Bewerkelijk. En deze vorm wordt, daarenboven, onnodig vaak gebruikt.

De euro is een geldeenheid. Gelijk het woord zegt: eenheid; enkelvoud. Slechts als men twee of meer munten van één euro wil aanduiden, is de meervoudsvorm, "euro's", aangewezen. Stel dat straks, in 2002, de sigarenman "twee euro" vraagt voor een pakje sigaretten. U kunt een eurobiljet van tien aanreiken, waarna hij wisselgeld zal fourneren. Of ook vier munten van 50 eurocent, mij maakt het niet uit. Vraagt hij "twee euro's", dan wil hij kennelijk twee munten van één euro zien. Het is maar een voorbeeld.

Hetzelfde gaat ook op voor de huidige munteenheid, de gulden. Doch de Nederlander is in dezen weinig consequent. Zo spreekt de belastingdienst van de plicht de belastingbetaler heeft vele plichten en wordt door de dienst steevast als "belastingplichtige" aangeduid aangifte te doen in... guldens. Het kan niet anders dan dat hier de gulden als rekeneenheid voorstaat. Derhalve is het zuiverder te spreken van aangifte in gulden.

En jawel, de gewoonte is hardnekkig. In de diverse beleidsuitingen en publicaties over de nieuwe munt spreekt de staatssecretaris van Financiën steeds over: aangifte in... euro's. Daar is 't-ie weer. Apostrofje met s. Het kan korter en beter: aangifte in euro. Zo ook: facturen in euro; jaarrekening in euro. En, als ik het zeggen mag, nog korter: euro-aangifte, eurojaarrekening, eurofacturen.

Zie het zo. Over enkele jaren is er eenvoudigweg geen andere munt meer in omloop. Dan verdwijnt de toevoeging "euro" subiet. Intussen bespaart de belastingdienst zich door een sobere euroduiding flink wat aan type- en drukwerk. Het is te hopen dat deze kleine suggestie wordt opgepakt.

Het kan verkeren. Niemand kan nog om de euro heen. Economen vinden dat het geld, als ruilmiddel, moet omlopen. Het dient als de smeerolie van het economische proces. Het was zelfs nodig de gouden standaard los te laten. Ooit was er een zilveren gulden. De munt bevatte ten naaste bij een gulden aan zilverwaarde. Daar kunt u thans niet meer op rekenen. Alleen de cent is zijn geld waard. Meer dan: het kost een stuiver om een cent te maken. U begrijpt dat dit muntje schielijk uit de strijd is genomen.

Ook de euro zal qua metaalwaarde slechts een fractie zijn van hetgeen u hoopt ermee te kunnen kopen. Ofschoon eurobankbiljetten en munten eerst in 2002 in omloop komen, wordt de productie stilaan ter hand genomen. De lidstaten willen klaar zijn. De oude munten worden nog slechts mondjesmaat bijgemaakt. Die gaan in 2002 op de schroothoop. Intussen is er vanaf heden een girale euro. We zitten in een "duale fase". U kunt eurofacturen krijgen. U kunt, zij het alleen via bank/giro-overschrijving, in euro betalen.

Het is erg genoeg zoals het is. De gulden zit in ons cultuurgoed. Prachtwerken, zoals de leerboeken over de kunst van het boekhouden van de heren Bouwhof, Lagerwerff en Krediet zullen aanpassing behoeven. Al die voorbeelden in gulden. Wat een werk! De aandelen van wetenschappelijke uitgevers zitten reeds enige tijd in de lift. Ligt hier een oorzaak?

Het laat zich denken dat de fiscus belang stelt in het wisselen van chartaal guldengeld in eurobiljetten. Waar komt het vandaan? Heeft de bezitter een en ander correct in de belastingaangifte vermeld? Ongebruikelijke transacties, waarbij bedragen zijn gemoeid van ƒ25.000 of meer, vallen onder de Wet melding ongebruikelijke transacties (MOT). De fiscus is bepaald alert. Met ingang van 1 januari zijn de richtlijnen aangepast. Ook girale eurotransacties met dezelfde tegenwaarde vallen onder de meldingsplicht. Het laatste woord hierover hebben we nog niet vernomen.&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT="">