De invoering van de euro brengt veel meer mee dan alleen technische aanpassingen. Ondernemingen moeten zich gaan afvragen hoe zij zich staande houden op één grote, Europese markt. "Er moeten keuzes gemaakt worden", stelt drs. Gjalt de Vries RA, directeur van de marktgroep financiële dienstverlening van de accountants- en adviesorganisatie KPMG. "Alleen de hele grote bedrijven, vooral banken en verzekeraars, die hebben dat door."

De transparantie die één Europese munt met zich meebrengt is enorm, benadrukt De Vries. "Per begin dit jaar zijn de nationale valuta niet meer dan een verschijningsvorm van de euro. Nu kan het prijsverschil tussen nagenoeg identieke producten in de euro-landen nog oplopen tot 60%. Daardoor zullen inkoopstromen zich gaan verleggen, met alle gevolgen van dien voor het distributiesysteem."

De economische wetten worden nog bepalender dan ze al waren, stelt de KPMG'er. "Schaalgrootte en efficiency worden nòg belangrijker criteria. Mogelijk zullen de grote bedrijven aan sterkte winnen door de komst van de euro, omdat ze een voorsprong hebben. De kapitaalmarkt wordt Europees en dus breder en dieper. Kredietverstrekkers kennen de kredietvragers niet meer van haver tot gort, maar willen weten wat voor vlees ze in de kuip hebben. Daarom denk ik dat de rol van de bureaus die 'credit ratings' verstrekken enorm zal toenemen."

Toch verwacht De Vries dat de belangrijke strategische vraagstukken pas eind dit jaar weer op de directietafels zullen komen. "Juist vanwege de directe aandacht die het millenniumprobleem en de euro opeisen zijn veel andere projecten stilgezet." Net als zijn collega drs. Eveline Aendekerk maakt hij deel uit van het 50 mensen sterke euroteam van KPMG.

De afgelopen twee jaar heeft dit team al "vele miljoenen" gedeclareerd. In verhouding tot de totale KPMG-omzet geen echte goudmijn, aldus Aendekerk. "Maar wel leuk meegenomen. Er is overigens wel degelijk een concurrentieslag. Sommige bedrijven hebben voor de invoering voor de euro gewoon hun huisaccountant in de arm genomen. Maar vanzelfsprekend is dat zeker niet. We werken dus veel samen met concurrerende accountants- en advieskantoren.

Het algemene beeld is dat veel bedrijven de overgang naar de euro hebben onderschat. KPMG stuit vaak op onvermoede problemen als de hele organisatie onder de 'euroloep' wordt genomen. "Je kunt geen detail overslaan", stelt Aendekerk. "En daarbij loop je tegen computersystemen aan die in de loop der jaren steeds verder zijn uitgebouwd, en daardoor zeer complex zijn geworden."

Het KPMG-euroteam helpt bedrijven die kluwen te ontwarren. De Vries noemt dat proces de 'demystificatie van de informatietechnologie'. "De vraag is: zijn er binnen bedrijven nog mensen die een totaalbeeld hebben van de automatisering? Steeds minder, luidt het antwoord. Door de golf aan reorganisaties in de afgelopen jaren is er veel middle management verdwenen. Een complete ervaringslaag is verdwenen. Daardoor komt veel van het aanpassingswerk in verband met de euro op de schouders van de financiële en IT-mensen. Terwijl het een probleem betreft dat de hele organisatie aangaat."

"Neem een verzekeringsmaatschappij die in 2001 over wil op de euro", vult Aendekerk aan. "Dan moet je in het jaar 2000 al de polissen aanpassen. En in 2003 mag ik nog oude guldensrekeningen declareren van voor 2001. Dan de hoogte van het eigen risico. Altijd een mooi rond bedrag. Maar vijftig euro is meer dan honderd gulden. Dus moeten de premies vervolgens worden aangepast."

Overigens wordt de overgang op de euro door bedrijven nogal verschillend uitgelegd, benadrukt Aendekerk. "Vaak blijkt het alleen om rekeningen in euro's te gaan." Voor ondernemers die door de ongelukkige samenloop van de euro en het millenniumprobleem door de bomen het bos niet meer zien, heeft zij nog wel een advies.

"Je kunt al dit jaar gaan factureren in euro's om je klanten tevreden te houden. Heb je dat geregeld, dan lijk je voor de buitenwereld al een eurobedrijf. Daarna los je het millenniumprobleem op. En pas daarna ga je intern op de euro over. Met andere woorden: laat je externe relaties prevaleren. In Frankrijk zijn ook nog bedrijven met oude francs in de boekhouding. Dat ziet niemand."