DEN HAAG - Met de mkz-crisis nog vers in het geheugen, presenteerde de 'denkgroep Wijffels' gisteren het lang verwachte rapport over de toekomst van de Nederlandse veehouderij.

HERMAN WIJFFELS...varkens moeten kunnen wroeten...

In die sector moet het roer, als het aan de commissieleden ligt, radicaal om. "De huidige vorm van intensieve veehouderij heeft haar langste tijd gehad", zo hield de oud-Rabobank-topman Wijffels gisteren minister Brinkhorst (Landbouw) voor. In 2010 is er in Nederland daarom geen plaats meer voor veemarkten of diertransporten over grote afstanden.

Volgens de commissie-Wijffels is het hoog tijd dat dieren niet langer gezien worden als productiemiddel, als 'materiaal', maar als echte, levende wezens. "Het dier heeft recht op een dierwaardig bestaan. Bij vleeskuikens bijvoorbeeld is de groeisnelheid zo hoog dat de dieren in grote problemen komen als ze niet tijdig worden geslacht", aldus het rapport.

Volgens de commissieleden moet respectvol met dieren worden omgegaan. Dus geen ellenlang gesleep meer, maar veetransporten gebonden aan een maximum van acht uur. Veemarkten moeten helemaal ophouden te bestaan. En, zo stelde de boerenzoon Wijffels, "pluimvee moet kunnen scharrelen, varkens kunnen wroeten en koeien horen in de wei thuis."

Een ieder die wel eens een kijkje heeft genomen in een moderne, intensieve veehouderij weet dat Wijffels' beeld eerder in Anton Pieck-prenten thuishoort dan in de realiteit. Wroetende en scharrelende dieren hebben veel meer grond nodig dan dieren in een intensieve veehouderij. Wijffels geeft dan ook toe dat het rapport uitgaat van "een kleinere sector". "Maar dat is een trend die al jaren waar te nemen is. Een kleinere sector betekent echter niet dat het economisch belang van die sector minder wordt. Van productiegestuurd moet meer worden ingezet op kwaliteitsgestuurd. Dus meer toegevoegde waarde creëren."

Volgens Wijffels is het daarom nodig dat de voedselproductie niet langer "anoniem" plaatsvindt, maar dat transparantie en traceerbaarheid centraal staan. Met andere woorden, de consument, om wie het toch uiteindelijk allemaal draait, moet precies kunnen zien hoe en waar voedselproducten worden geproduceerd. Dan wil die vanzelf meer betalen, is de gedachte.

Voor die benadering is echter wel de steun van met name de supermarkten nodig. Zij kunnen de consument immers voorlichten over het voedsel. "Verder moeten bedrijven ook meer samenwerken in ketens. De antikartelregels dienen daarvoor te worden aangepast", aldus Wijffels.

Om in de toekomst besmettelijke dierziekten als mkz te voorkomen, stelt het rapport dat betere vaccins en testen nodig zijn. Wel moet de veehouderijsector zelf een uitbraak bestrijden en betalen. Boeren dienen een aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. "Een overlast voor de samenleving zoals bij de laatste mkz-uitbraak kan niet meer, daarom moet het vaccinatiebeleid worden aangepast", aldus Wijffels.

In een eerste reactie noemt minister Brinkhorst het rapport "hard, helder en onontkoombaar". "Dit is zeker geen rapport dat op een plank kan blijven liggen", aldus de bewindsman. Brinkhorst wil zijn huidige beleid dan ook gaan versnellen. Coalitiepartij VVD vindt het rapport "weinig nieuws onder de zon". Woordvoerder Oplaat: "Het is dezelfde lijn als de commissie-Van der Stee in 1989 heeft voorgesteld. Dat is toen door de opeenvolgende CDA-landbouwministers Braks en Bukman in de la gestopt. Van Aartsen heeft vervolgens met wisselend succes geprobeerd een en ander op de rails te zetten. Maar Brinkhorst moet er nu echt mee aan de slag, want de intenties zijn goed", aldus de liberaal, die eraan toevoegt dat het succes van de plannen staat of valt met de medewerking van de consument die wat meer moet willen betalen voor goed en verantwoord vlees.

Het oordeel van D66-woordvoerder Ter Veer was kort, maar krachtig. "Ik vind het eigenlijk maar niks."

Landbouworganisatie LTO-Nederland is het in grote lijnen eens met het rapport. "Wijffels heeft goed naar onze eigen visie op de veehouderij gekeken, we vinden er veel van terug", aldus woordvoerder J. Luiten. De Stichting Natuur en Milieu is ook redelijk tevreden, maar zou graag zien dat Brinkhorst de consument in de winkel alvast een stimulans gaf om goed geproduceerd voedsel te kopen. "Wij pleiten daarom voor de afschaffing van btw op ecologische producten", aldus woordvoerster M. Brunt.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 30 mei 2001