door Ralph Dekkers AMSTERDAM - Het was een hels karwei maar de Franse terrorisme-expert Roland Jacquard slaagde er in met een team onderzoekers duizenden documenten te verzamelen in de puinhopen van platgebombardeerde schuilplaatsen van Al-Qaeda in Afghanistan. Volgens Jacquard is Al-Qaeda nog lang niet uitgeschakeld.
Jacquard kreeg een duidelijk beeld van het terreurnetwerk van Osama bin Laden.Zo stuitte hij op religieuze decreten uit Saoedi-Arabië die de acties van Al-Qaeda zouden rechtvaardigen. Al-Qaeda heeft deze decreten van oelema's nodig; de moslimgeestelijken moeten een aanslag als een daad van jihad (heilige oorlog) zien, zegt Jacquard, die onder meer de VN-Veiligheidsraad adviseert op het gebied van terrorisme.
"Al-Qaeda bedrijft religieus terrorisme", aldus Jacquard. "Osama bin Laden is de politiek leider van het netwerk, maar om mensen te doden is de goedkeuring van religieuze leiders noodzakelijk."
Die goedkeuring kwam uit het koninkrijk Saoedi-Arabië, een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten in de oorlog tegen het terrorisme. "Sinds kort treedt de religieuze politie van Saoedi-Arabië op tegen deze geestelijke leiders, maar dat was vroeger wel anders."
Veel Saoedische steunbetuigingen werden gevonden in een boek, aangetroffen in een Taliban-kantoor in Kaboel. Het staat vol met fatwa's van Saoedische sjeiks, onder wie Hamoud Shuaibi die als eerste de bomaanslag op het World Trade Center in New York (in 1993) zou hebben vergoelijkt. Shuaibi is inmiddels overleden.
Jacquard duidt ook op de videoband die vlak voor kerst werd uitgezonden en waarin Bin Laden praat over de aanslagen van 11 september. Tijdens het gesprek brengt een gast van Bin Laden de felicitaties over van de, vaak ultra-conservatieve, Saoedische moslimgeestelijken.
Jacquard trof in Afghanistan ook een 'Encyclopedie van de Jihad' aan, een lijvig boekwerk dat jaarlijks verschijnt en gretig aftrek vindt onder moslimfundamentalisten. Het werk is een soort handboek voor terroristen. Er wordt onder meer in uitgelegd hoe 'slapende' terreurcellen zich dienen te gedragen en hoe bijvoorbeeld een pakje sigaretten in een bom kan worden omgetoverd.
Jacquard is ervan overtuigd dat Al-Qaeda de beschikking heeft over chemische wapens. "Zo'n bom weegt slechts twintig kilo en is dus makkelijk Afghanistan uit te smokkelen." Ook acht Jacquard het mogelijk dat het netwerk over biologische wapens beschikt. "Er is in Afghanistan met botulisme geëxperimenteerd op konijnen en honden."
Ook al heeft Jacquard tal van schrikbeelden - bijvoorbeeld een 'vuile' kernbom op een Europese stad - de terreurdreiging is volgens hem na de aanvallen op Afghanistan en de wereldwijde arrestaties wel verminderd. "Maar zeker weten doe je het nooit. Ze kunnen nergens meer heen om te hergroeperen. Uit documenten blijkt dat er wereldwijd 60 tot 70.000 Al-Qaeda-aanhangers zijn. Een klein deel bevond zich in Afghanistan toen de bombardementen begonnen. De meesten waren al voor die tijd het land uit gevlucht, veelal naar Europa, of hielden zich altijd al ergens anders op."
Jacquard, van wie deze week het boek In naam van Osama bin Laden verscheen, is huiverig voor de Mohammed Atta's van deze wereld. "Deze hoogopgeleide terroristen hebben geen training nodig. Ze nemen vlieglessen of halen hun kennis uit een boek." Of ze volgend jaar de nieuwe editie van de 'encyclopedie' kunnen raadplegen, betwijfelt hij. Daarvoor is de oorlog tegen het terrorisme te succesvol.