door Willem Kool LONDEN - De vernietiging van de drie reusachtige boeddhabeelden in Bamiyan vorig jaar maart door buitenlandse Al-Qaeda-strijders is zo grondig geweest dat deze niet kunnen worden gerestaureerd.

Niets, maar dan ook helemaal niets is van de circa 2000 jaar oude afbeeldingen overgebleven. Slechts gruis en wat brokken steen markeren de markante historische plek.

Directeur Bucherer

Directeur Paul Bucherer-Dietschi van het Afghanistan Museum en het Afghaans Instituut in het Zwitserse Bubendorf - de tijdelijke bewaarplaats van bedreigde Afghaanse kunstschatten - is tot nu toe één van de weinige deskundigen die de rampplek hebben bezocht. Hij is met de culturele VN-organisatie Unesco één van de drijvende krachten de beelden opnieuw op te bouwen, te beginnen met het grootste boeddhabeeld dat liefst 53 meter hoog was en met de rug zat vastgeklonken in de rotsen.

Het machtige beeld van het enorme in rotsen uitgehakte boeddhabeeld. (Foto: REUTERS)

"De reconstructie van de drie boeddha's heeft in Afghanistan absoluut de hoogste politieke prioriteit. Zowel de leiders als de man in de straat zien de wederopbouw als een symbool van de bevrijding van de Taliban. De beelden brengen alle etnische en religieuze groepen bij elkaar. Het was de trots van de islam dat Allah de afbeeldingen altijd heeft gerespecteerd", zegt Bucherer in Londen, waar hij op de internationale persclub verslag doet van zijn zesweekse verblijf in Afghanistan.

Tot schrik van de aanwezigen deelt hij mee dat de drie boeddhabeelden - in 100 jaar uit de rotsen gehakt met behulp van enorme bamboestellages - voor de volle honderd procent op professionele manier zijn vernietigd.

Nu de trieste leegte nadat het 53 meter hoge beeld onder de Taliban vernietigd is. (Foto: AP)

Nadat de Taliban na 1995 eerst met tanks de hoofden eraf hadden geschoten en de kleurrijke fresco's hadden weggehaald, hebben volgens de plaatselijke bevolking twee Tsjetsjeense explosievenexperts de beelden opgeblazen.

Zij kregen steun van buitenlandse Al-Qaeda-strijders, omdat de plaatselijke Taliban-soldaten weigerden aan de destructie mee te doen.

Voor het dynamiet werden gaten van 1,20 tot 1,80 meter diepte geboord die een doorsnede hadden van vier centimeter. Via touwen vanaf de rotsen voerden zij hun werk uit.

Zes vrachtwagens vervoerden vervolgens de resten naar Pakistan, waar de stukjes rots net zoals delen van de Berlijnse Muur nu worden verkocht aan toeristen.

Omdat in 1970 bij toeval een Duitse cartograaf, Robert Kostke, nauwgezette foto's heeft genomen van het grootste boeddhabeeld, kan volgens Bucherer dit beeld tot op 1,7 cm nauwkeurig worden nagemaakt. "Het blote oog zal de afwijkingen niet kunnen zien", stelt hij. Eind april of begin mei wordt er in Kaboel een speciaal seminar gehouden over de reconstructie van de beelden.

"Wij willen geen Disneyland-toestanden. Het moet historisch overtuigend zijn. Uiteindelijk beslist de Afghaanse regering of de beelden terugkomen", benadrukt Bucherer.

Kaart van Afghanistan

Hij verwacht dat de reconstructie met de huidige technische mogelijkheden drie tot vier jaar zal duren. De kosten schat Bucherer op 33 tot 55 miljoen euro.

De vernietiging van de boeddha's vormt slechts een deel van de schade die is aangericht aan het Afghaanse cultuurgoed onder het Taliban-regime.

Zo hebben Al-Qaeda-strijders in het museum van Kaboel alle kunst met menselijke afbeelding kapot geslagen. Ook hier is eeuwenoude kunst onherstelbaar vernietigd.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 31 januari 2002