ROTTERDAM - Tankopslag- en distributiebedrijf Vopak moest gisteren wederom op de knieën. Het bedrijf rapporteerde zijn derde winstwaarschuwing over 2001 en nam een voorziening van maar liefst €150 miljoen. Bestuursvoorzitter Anton Spoor pakte onmiddellijk zijn biezen. Op de beurs werd het aandeel afgestraft. Vopak werd er 6,2% goedkoper.

Tankopslag- en distributiebedrijf Vopak moest gisteren wederom op de knieën.

De operationele activiteiten van Vopak draaien niet goed. Daarom zal het bedrijf een eenmalige last nemen van €150 miljoen, waarvan de helft gerelateerd is aan investeringen voor een it-systeem voor de Europese chemische distributie-activiteiten dat niet naar behoren functioneert. Als gevolg hiervan zal de winst over 2001 "substantieel" lager uitkomen dan de winst over 2000 die €160 miljoen bedroeg. Verwacht wordt dat de jaarwinst uitkomt op circa €60 miljoen.

Anton Spoor ...opgestapt... (Foto: Dijkstra b.v.)

De aankondiging van Vopak is opmerkelijk. In november vorig jaar ging het Rotterdamse bedrijf er nog van uit dat de winst niet veel lager zou uitkomen dan die over 2000. "In de tussentijd is er niets wezenlijks veranderd", erkent een woordvoerder van Vopak. Marktpartijen reageerden gisteren dan ook onthutst. Vooral de hoge voorziening voor het Europese it-systeem schokten analisten en beleggers. Opmerkelijk is daarbij dat de hoge investeringen in it-kosten zijn gedaan met uitdrukkelijke goedkeuring van de commissarissen. Een Vopak-kenner vindt dan ook dat ook de commissarissen blaam treft. Hij meent dat de commissarissen zich op hun positie moeten beraden en tijdens de jaarvergadering in april dienen af te treden.

"Het management van Vopak heeft belangrijke zaken laten versloffen", stelt analist Jan Wirken (Van Lanschot). "Er is teveel tijd gestopt in de integratie van distributiebedrijf Ellis & Everard. Verder is het toch te gek dat de Vopak-directie er pas na een investering van €75 miljoen achterkomt dat ze geld in een niet werkbaar it-systeem hebben gestoken. Bij €3 miljoen had er al aan de bel getrokken moeten worden."

Vopak steekt de hand in eigen boezem. Voor het it-systeem is simpelweg te veel betaald, erkent woordvoerder Van Ravenstein. Volgens een ingewijde is binnen de muren van het scheepvaartconcern "stevig gevloekt".

Van de rest van de voorziening gaat €50 miljoen naar de herwaardering van het belang in scheepvaartdochter Brö-strom en de verdere integratie van Ellis & Everard. Bröstrom staat voor een veel hoger bedrag in de boeken dan de beurswaarde van het bedrijf rechtvaardigt. En bij het anderhalf jaar geleden overgenomen Britse bedrijf Ellis & Everard wil de integratie met de rest van Vopak maar niet lukken. De reorganisatiekosten komen veel hoger uit dan eerder werd voorzien.

Dan resteert nog een bedrag van €25 miljoen voor operationele zaken. "Die wordt onder andere genomen in verband met dubieuze debiteuren", licht de zegsman toe.

De situatie is zo ernstig dat bestuursvoorzitter Anton Spoor per direct vertrekt. Volgens ingewijden was al enige weken bekend dat Spoor het veld moest ruimen. Er was zelfs een headhunter ingehuurd om extern een opvolger voor hem te zoeken. Maar zonder resultaat. Pas vorige week werd bestuurslid Gary Pruitt naar voren geschoven.

"Spoor was niet de krachtige leider die Vopak nodig had", stelt directeur Peter-Paul de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters (Veb). "En was niet eerder de belofte gedaan dat het bestuur op de financiële resultaten mocht worden afgerekend?"

Analisten hebben veel vertrouwen in de nieuwe, financieel gerichte, man. "Die man heeft als geen ander verstand van de markt voor chemische distributie", aldus een analist van een zakenbank. "Bovendien heeft de Amerikaan aandeelhouderswaarde hoog in het vaandel staan." Pruitt wordt in staat geacht om de winstmarges van de chemische distributie-activiteiten te verbeteren. Die zijn na de overname van Ellis & Everard dramatisch gedaald.

Vopak had altijd marges van 2,6%. De acquisitie van Ellis & Everard leek een meesterzet. De Britten boekten marges van 4,7%. Maar sinds de integratie van de twee bedrijven blijft de winstmarge steken op een gemiddelde van 1,9%.

De nieuwe topman van Vopak heeft heel wat uit te leggen tijdens de jaarvergadering in april. Pas dan zal uit de doeken worden gedaan waar de pijnpunten liggen en hoe die opgelost worden. "Ik snap niet waarom dat zo lang moet duren", klaagt de Veb-directeur. "Dat betekent toch dat er iets mis is in het management-informatiesysteem."

Beleggers hopen dan ook dat Pruitt voortvarender te werk gaat en eerder met nieuwe plannen naar buiten komt. Zo vinden marktpartijen dat serieus nagedacht moet worden over het opsplitsen van Vopak in een chemische distributie- en een tankopslag divisie.

In de tankopslag kan Vopak weinig tot niet meer groeien. Bovendien lijkt Vopak hier geen strategie te hebben. Maar het rendement is hoog. Volgens beleggers zou Pruitt er verstandig aan doen om deze melkkoe in de etalage te zetten. "Er is gewoonweg geen synergie tussen de twee divisies", stelt analist Wirken. "Pruitt kan een hele goede prijs krijgen voor de tankopslag." Volgens Wirken bedraagt de zogeheten break up-waarde (na splitsing) van Vopak zo'n €28 per aandeel, terwijl de beurskoers rond de €18 schommelt.

De neerwaartse winstaanpassing van Vopak heeft ook gevolgen voor grootaandeelhouder Hal Holding. De nettowinst van de participatiemaatschappij zal door de maatregelen van het Rotterdamse bedrijf circa €43 miljoen lager uitvallen dan twee weken geleden nog werd gedacht. Toen ging Hal uit van een jaarwinst van ongeveer €120 miljoen. Hal heeft een belang van 39% in het havenconcern. Anton Spoor

zoek naar gerelateerde artikelen

di 29 januari 2002