UTRECHT - Loonmatiging is geen garantie meer voor een goede concurrentiepositie. Gezien de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt stijgen de lonen in ons land sneller dan de arbeidsproductiviteit, constateert de Rabobank in haar Visie op 2002. Daardoor laten de loonkosten per eenheid product een forse groei zien.

Deze groei vormt een bedreiging voor de internationale concurrentiepositie, waarschuwt de bank. Die valt volgens Rabo alleen nog te verbeteren via een verhoging van de arbeidsproductiviteit.

Het is een jaarlijks terugkerend evenement: Rabobanks visie op het jaar dat komen gaat. In vogelvlucht behandelt de bank de te verwachten economische ontwikkelingen in Nederland en in de belangrijkste economische werelddelen (de VS, Japan, de Economische en Monetaire Unie en het Verenigd Koninkrijk). Dankzij een handzaam boekwerkje kunnen de genodigden de visie van de bank thuis nog eens rustig - en uitgebreider - nalezen.

"De groei is er even uit, maar voor economische somberheid is geen reden", leidde chef-econoom Wim Boonstra van de bank Rabo's visie gisteren in. Volgens Boonstra en zijn afdeling mag in de loop van 2002 een 'niet krachtig' internationaal groeiherstel worden verwacht. Dat wordt ingeluid door de VS, aldus de econoom: die schroeven de overheidsuitgaven op, verlagen de rente en de afbouw van voorraden komt er tot een einde. Daarbij gaat Boonstra er wél vanuit dat de internationale coalitie tegen terrorisme standhoudt, in de VS geen verdere aanslagen 'met grote impact' worden gepleegd en het Congres regeringsplannen om de Amerikaanse economie te stimuleren versneld goedkeurt.

De VS nemen Europa op sleeptouw, verwacht Boonstra. Overregulering, starre arbeidsmarkten en een gebrek aan politieke daadkracht (op Europees niveau) houden het herstel in de Economische en Monetaire Unie (EMU) echter 'gematigd'. Maar de wil is er, constateert de Rabo: in 2010 moet de Europese Unie (EU) de meest concurrerende en dynamische economie van de wereld zijn. Daar zijn op de top van Stockholm in maart van dit jaar zelfs heuse richtlijnen voor opgesteld, roept de bank in herinnering. Maar: "Helaas zal de implementatie van deze richtlijnen zich naar alle waarschijnlijkheid tergend langzaam voltrekken, vanwege de grote spreiding en soms onduidelijke verdeling van beleidsverantwoordelijkheden binnen de EU", denkt de bank óók.

Ons land vindt de weg omhoog eveneens, denkt Boonstra, die de groei hier in de tweede helft van 2002 zelfs ziet versnellen. Was Nederland in 2001 nog Europees koploper met een inflatie van 4,5%, door het wegvallen van 'tijdelijke factoren' (de btw-verhoging, de hoge voedselprijzen door dierziekten en slechte oogsten) neemt de geldontwaarding in 2002 af tot gemiddeld 2,75%, verwacht de econoom. De grootste bedreiging - niet alleen voor Nederland overigens - is een later herstel in de VS. Is dat geval zal de Nederlandse export en daarmee ook de groei van het bruto binnenlands product (bbp) pas aan het eind van 2002 aantrekken. Als dat leidt tot extra ontslagen, komt ook de groei van de consumentenbestedingen onder druk.

De werkloosheid in Nederland loopt volgend jaar sowieso op, denkt de Rabo: 45.000 werklozen komen er volgens de bank bij. Ondanks die oplopende werkloosheid blijft de arbeidsmarkt ook in 2002 tekenen van krapte vertonen. Daarmee bestaat eveneens het risico dat de loonstijging te hoog uitvalt. De Rabo-economen verwachten dat de contractlonen volgend jaar met gemiddeld 3,5% stijgen. In die segmenten van de arbeidsmarkt waar personeelsgebrek blijft bestaan, kunnen de loonstijgingen nog wel eens hoger uitpakken. Een eventuele 'buitenproportionele' stijging van de arbeidskosten die daarvan het gevolg is, zal leiden tot een 'aanzienlijke versnelling' van het aantal werklozen, waarschuwt de Rabo. "Uiteindelijk zal de werkloosheidswal daarmee het uit koers geraakte loonschip keren", verwacht de bank.

Zowel de rente als de aandelenbeurzen zien de Rabo-economen in 2002 stijgen. "Vooral in de eerste maanden van het nieuwe jaar", denkt Boonstra. In de loop van 2002 zal volgens de econoom echter blijken dat het ingezette economische herstel zwakker is dan gehoopt, waardoor aan het eind van volgend jaar met name de lange rente - maar ook de aandelenbeurzen - weer een daling zullen laten zien.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 12 december 2001