ROTTERDAM - De een werkte ooit voor Greenpeace, de ander leidde de BVD. Nu vechten Hans van Rooij (directeur Europa) en zijn bestuursvoorzitter Nico Buis samen voor Smit Internationale. "Er is eigenlijk geen small cap meer die rustig op zijn stoel zit." Een gesprek over de sores van een befaamd Rotterdams zeesleep- en bergingsbedrijf.

Hans van Rooij (l) en Nico Buis (r) ...grommen naar aandeelhouders... (Foto: Roel Dijkstra)

"Eerst moest de neus eraf en de gaten erin - dat was een hell of a job - en pas aan het eind ging'ie omhoog. Dat heeft onze partner Mammoet goed gedaan, hoor. Maar man, wat hebben we zitten stressen."

Nico Buis, topman van Smit Internationale vertelt zijn verhaal over de berging van de Koersk. Over de rubberlaag die de gezonken Russische onderzeeër zo stil maar o zo lastig door te zagen maakt en over het wantrouwen van de Russische pers. "Ze zeiden: 'jullie zijn geldduivels' en beschuldigden ons ervan dat wij helemaal niet aan het bergen waren. Het zou één groot complot van het Kremlin zijn!"

Ze kunnen er achteraf om lachen, de Smit-toplieden, maar de hele Koersk-geschiedenis doet ergens ook pijn. Want het applaus voor de spectaculaire bergingsoperatie was grotendeels voor partner Mammoet; Smit bleef in de coulissen staan. Geen probleem, zeggen Buis en Van Rooij royaal. Tot het gesprek op topman Frans van Seumerens plan voor een eigen Mammoet-bergings- en zeesleepdivisie stoot. "Wij bergen al vijftig jaar. Dit is niet iets dat je van vandaag op morgen doet", sneert de directeur Europa. "Ach, het is vast de roes van het moment geweest", vult de bestuursvoorzitter aan.

Het zijn trotse mannen, de aanvoerders van Smit Internationale. Mannen ook, die het afgelopen jaar stevig hebben moeten incasseren. Want naast de Koersk-zaak - "onze andere bergingen zijn er publicitair door weggevallen" - rommelde het onder de aandeelhouders en ging Smits grote liefde met een ander aan de haal: de IJmuidense bruid Wijsmuller werd, de Rotterdamse begeerte ten spijt, onlangs door de Deense reus Maersk verschalkt.

"Altijd was er wel wat", verzucht de topman over de onbereikbare rivaal. "Ja", zegt Van Rooij, "de ene keer lag de familie Wijsmuller zelf overhoop, en toen die na jaren geruzie eindelijk eruit zouden stappen, wilden ze hun aandelen niet aan ons kwijt." Wijsmuller kwam daardoor in eerste instantie in 1991 in handen van een groep investeerders, onder wie 'zondagskind' Victor Muller en de Rotterdamse havenbaron Willem Cordia.

Deze laatste was geen onbekende van Buis. Na enige tijd volgden de eerste nieuwe contacten. Buis: "We hebben hele gesprekken gehad. We zouden aanvankelijk gaan samenwerken in de terminals maar gaandeweg ging het richting een overname." Smit werd echter ingehaald door Maersk, dat een grotere buidel trok. Maar waarom lieten de Denen eigenlijk de Rotterdámmers links liggen? "Wij hebben geen gesprekken met Maersk", kijkt Buis verbaasd. "Maar of ze ons konden kopen? Dan moeten ze een heleboel geld hebben. Dat hebben ze ook, inderdaad, ha, ha. Maar nee, wij staan al sinds 1842 op eigen benen."

Zijn grootaandeelhouders zouden daar echter wel eens andere gedachten over kunnen hebben. Volgens Buis moedigden zij een hoger bod op Wijsmuller aan, maar de aandeelhouders zelf zeggen dat Smit door Maersk had mogen worden opgegeten. "Ze beschouwen zich veel meer als eigenaren dan vroeger, toen zaten de aandeelhouders op afstand", relativeert Buis. "Ik vind het prima. Het is hun geld."

Het beursfonds heeft een groep beleggers met onder meer Orange Fund en Delta Lloyd ook langs gehad. "Die kwamen praten over Smit. Ze vonden onze Contracting-divisie te risicovol", zegt Buis aanvankelijk. Maar dan: "Het is lastig. Soms willen ze dingen, waarvan ik zeg: ja sorry hoor, maar daar heb ik allang over nagedacht. Collega's zeggen tegen aandeelhouders: als het je niet bevalt, verkoop je maar. Maar ik bijt niet in de hand die me voedt."

Buis en Van Rooij grommen wel. "Kijk naar Ahrend met Samas of naar Ballast met HBG. Er is eigenlijk geen small cap meer die nog rustig op zijn stoel zit. Of ze willen dat je van de beurs gaat, of ze willen dat je fuseert. En als je niet oppast gaan ze achter je rug om zelf met hun pakketten langs de deur. Daar kun je boos om zijn, maar het is de realiteit. Daarom moet je met de raad van commissarissen verdomd goed kijken wat je doet."

Want de beurs verlaten wil Buis niet. "Niet in mijn tijd". En hij heeft zijn tactiek: de topman wil de beurskoers als wapen weer in eigen handen krijgen. "We zijn vijf jaar geleden volledig terug naar de beurs gegaan. '97 was een goed jaar, '98 was een goed jaar, '99 ook maar in 2000 was het minder. Toen hebben we een winstwaarschuwing afgegeven. Nou, dat wil ik niet nog een keer meemaken. Dan word je gestraft op de beurs. We waren een van de eersten. Wij waren ook ondoorzichtig, hoor, qua organisatie. Je kan wel winst maken, maar je moet zorgen dat de mensen je weer begrijpen. Daarom hebben we gereorganiseerd en vervolgens bij deze halfjaarcijfers gezegd: er is niks aan de hand, we evenaren ons resultaat van 2000 en we verbeteren de winstkwaliteit. Dat hebben we tot nu toe ook waargemaakt."

Smit mag zich daarmee deelgenoot van een slinkend gezelschap beursfondsen noemen, dat de winstwaarschuwing dit jaar heeft weerstaan. De beurskoers stijgt ook gestaag, al zal dat een van Buis' laatste wapenfeiten worden. "Ik heb getekend voor vijf jaar, komend voorjaar schei ik ermee uit. Dan moeten we klaar zijn voor de groot en klein slam. Dat is een bridgeterm. Wat het betekent? Ach, dat weet ik eigenlijk niet."

Groot en klein slam staat voor het winnen van alle, of op één na alle slagen in het spel. En dat het deze betekenis heeft, zal geen toeval zijn.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 17 november 2001