AMSTERDAM - Speculeren, beticht kunnen worden van misbruik van voorwetenschap of gewoon beleggen? Paul Smits, voorzitter van de raad van bestuur van het telecomconcern KPN, had het er vorige week maar moeilijk mee. Hij kwam ijlings terug op zijn eerder genomen besluit om geld te steken in zijn eigen concern en verkocht binnen een week zijn aandelenpakket weer.

Maandag 26 maart kwam KPN met de publicatie van zijn jaarcijfers. Die waren, zoals verwacht, slecht. Een verlies van EUR626 miljoen over 2000 (tegen EUR828 miljoen winst over '99), een schuldenlast van EUR21,9 miljard en de voorspelling dat er pas in 2003 weer winst mag worden verwacht.

Donderdag 29 maart, dus drie dagen na de publicatie van die cijfers, dacht Smits er goed aan te doen zijn eerder die week geuite vertrouwen in de toekomst om te zetten in daden: hij gaf zijn bank opdracht een pakketje aandelen KPN te kopen. Om precies te zijn 8980 stuks, tegen een koers van EUR11,16.

Veel plezier aan zijn transactie beleefde Smits echter niet. De aankoop bleek een minder handige zet. KPN is nu immers bezig kopers te vinden voor de niet-kernactiviteiten met een geschatte waarde van EUR 5 miljard. En als er een dezer dagen gemeld zou kunnen worden dat er een belangrijke deal is gesloten dan zou de buitenwereld net als nu gebeurt met Philips-topman Cor Boonstra en masse over Smits heen kunnen vallen.

De KPN-topman deed zijn pakketje van ruim EUR100.000 (ƒ220.000) derhalve ijlings weer de deur uit. Dat was vorige week donderdag, 5 april, op een koers van EUR11,28. Bruto hield Smits er per aandeel dus 12 eurocent aan over, in totaal nog geen EUR1100. En daar moeten dan nog de aan- en verkoopkosten af.

Volgens de Stichting Toezicht Effectenverkeer (STE), die er over waakt dat er niet gesjoemeld wordt bij effectentransacties, had Smits de vrijheid om zo kort na de publicatie van de jaarcijfers te handelen. "Als dat volgens de regels van het bedrijf mag, kan dat." Dat het de STE was die Smits er voor waarschuwde dat zijn aankopen op de beurs vraagtekens zouden kunnen oproepen, wordt door zijn woordvoerder ontkend: "Hij is echt zelf op het idee gekomen om het pakket weer te verkopen om zo iedere schijn van gebruik van voorwetenschap te vermijden. Je kunt niet voorzichtig genoeg zijn." Om van onhandig maar niet te spreken.

do 12 april 2001