BRUSSEL/BOEDAPEST - Onder druk van Duitsland en Oostenrijk heeft de Europese Commissie gisteren voorgesteld om gedurende maximaal zeven jaar de grenzen van de huidige EU dicht te houden voor werknemers uit de nieuwe Oost-Europese lidstaten, die vanaf 2004 bij de Unie komen.

Er komt een algemene overgangsperiode van vijf jaar. Daarna mogen landen die problemen zien op hun arbeidsmarkt, er nog eens twee jaar aan vastknopen. De regel geldt niet voor kandidaten Malta en Cyprus.

De Oost-Europese kandidaatleden van de Europese Unie hebben furieus gereageerd op het voorstel. Een Tsjechische regeringswoordvoerder wees erop, dat bij de top in Nice was afgesproken "geen Europa te scheppen van twee snelheden. Dit is precies wat nu wel zal gebeuren. Ook na de toetreding blijft er sprake van Oost- en West-Europa", zei hij. Ook in Hongarije en Polen klonk heftige kritiek op de voorstellen, die gisteren uit de doeken werden gedaan door Europees commissaris Günther Verheugen.

Vooral de buurlanden van de nieuwe EU-landen, Duitsland en Oostenrijk, vrezen dat zij straks worden overspoeld met laagbetaalde Oost-Europese arbeidskrachten en willen daarom de grenzen zo lang mogelijk dichthouden. Uit studies blijkt dat deze landen het grootste deel, zo'n 3 miljoen, van de in totaal verwachte migratie van 3,9 miljoen mensen voor de kiezen krijgen.

Een Hongaarse analist zei gisteravond echter, dat de vrees voor een stortvloed van ongeschoolde arbeid ongegrond is. "Diverse internationale studies, ook EU-studies, hebben aangetoond dat er geen sprake zal zijn van een grote migratie van dit soort arbeid. Er is eerder sprake van een voor de lidstaten gevaarlijke situatie, namelijk dat in Polen, Tsjechië en Hongarije zwaar onderbetaalde hoger opgeleiden naar het Westen zullen trekken."

In dit verband is al vaker in de toetredingslanden gewezen op het tekort aan tandartsen, artsen en verpleegkundigen in tal van huidige EU-landen. Gezien de salarissen van dergelijke academici in voormalig communistisch Oost-Europa lokt juist voor hen het Europa zonder grenzen. Hun maandinkomens staan in veel gevallen gelijk aan de salarissen die hun westerse collegas in een of twee dagen kunnen verdienen.

Het vrije verkeer van personen in de EU is een heikel onderwerp. De commissie had er gisteren uren voor nodig om tot een eensluidend standpunt te komen. Nu moeten alle 15 EU-landen en de kandidaatlanden er nog mee akkoord gaan.

do 12 april 2001