AMSTERDAM - De Nederlandse export van vers vlees, onbehandelde vleesproducten, dagverse melk- en niet-gepasteuriseerde melkproducten van evenhoevige dieren is vanwege een uitbreiding van de mond- en klauwzeercrisis tot nader order stilgelegd.

Gisteravond laat werd een tweede geval in Friesland geconstateerd, nadat 's ochtends al een besmetting in Ee was ontdekt. Minister Brinkhorst (Landbouw) besloot daarop direct tot het ingrijpende exportverbod. De uitbraak in Ee, ver van de Veluwe, is de eerste buiten de driehoek Zwolle-Apeldoorn-Deventer.

Het tweede geval van mkz werd geconstateerd 2 kilometer ten zuiden van Anjum, bij een biologische boer. Dit bedrijf ligt op 5 kilometer afstand van de melkveehouderij in Ee.

Vannacht zijn bloedmonsters van melkkoeien van het tweede bedrijf in allerijl getest bij ID-DLO in Lelystad. Het Friese crisisteam zei gisteravond echter al voor 100 procent zeker te zijn van de tweede besmetting en wachtte op de formele bevestiging.

Medewerkers van de RVV zijn gisteravond begonnen met het afmaken van het vee bij de biologische boer. Waarschijnlijk vanochtend zal de besmetting officieel worden bevestigd door met ministerie van LNV. Het gesloten gebied wordt dan verder uitgebreid.

De uitbraak in Friesland is een fikse streep door de rekening van Brinkhorst en toont aan hoe onvoorspelbaar en moeilijk het virus is te controleren.

Burgemeester R. Cazemier van de gemeente Dongeradeel, waar Ee in ligt, spreekt van "een rampzalig bericht." "Dit is het slechtste wat een dorp kan overkomen." Ook de Tweede Kamer reageerde ontzet op het nieuws.

De exportstop komt de Nederlandse vleessector op een inkomstenderving van 22 miljoen gulden per dag te staan. Jaarlijks gaat voor 8,2 miljard gulden aan vlees de grens over. Kaas, boter en melkpoeder mogen wel de grens over.

De strenge exportbeperkingen waren al ingesteld voor de provincies Gelderland, Overijssel, Noord-Brabant en Flevoland omdat daar al langer mkz-besmettingen of -verdenkingen waren.

Boerenorganisatie LTO-Nederland noemt de maatregel "hard maar begrijpelijk." LTO heeft er begrip voor dat Landbouw het land afgrendelt zolang wordt uitgezocht hoe mkz ineens in Friesland kon opduiken.

De laatste paar weken lagen de meeste mkz-haarden in de driehoek Zwolle-Apeldoorn-Deventer. Ook gisteren kwam er daar weer een bij, in Heerde. Daarmee staat de teller op 22 uitbraken. Alle strenge maatregelen binnen de driehoek waren erop gericht het besmettelijke virus niet te laten overspringen naar andere gebieden.

Volgens Brinkhorst is nog "volstrekt onduidelijk" hoe de boerderij in Ee besmet is geraakt. Een verband met Oene, waar veel mkz-haarden liggen, is er volgens hem niet. Het Friese bedrijf heeft bovendien het afgelopen jaar geen vee aan- of afgevoerd. Mogelijk is er menselijk contact geweest tussen de boerderij in Ee en een andere mkz-haard.

Inmiddels zijn de honderd runderen op het betrokken bedrijf geruimd. In een straal van twee kilometer om de besmette boerderij heen zullen zo'n vierduizend dieren van 37 boerderijen uit voorzorg worden vernietigd.

Ondertussen is de Tweede Kamer hevig verdeeld over het lot van de 54.000 gevaccineerde runderen in de mkz-driehoek op de Noord-Veluwe. De oppositie kiest ervoor de runderen te laten leven. De PvdA steunt het advies van LTO om de dieren te ruimen, terwijl VVD en D66 nog twijfelen. Het kabinet neemt vandaag een besluit over de kwestie.

De runderen in de driehoek mogen onder voorwaarden van de Europese Commissie blijven leven, maar de offers die daar op economisch en sociaal gebied gebracht moeten worden wegen volgens LTO nog zwaarder dan het ruimen van de dieren. LTO wordt daarin gesteund door de zuivel- en vleesindustrie.

Dat advies werd LTO-voorzitter Gerard Doornbos gisteren in Deventer bepaald niet in dank afgenomen. Tientallen boze boeren uit Overijssel en Gelderland trokken op hun tractoren naar het kantoor van de Gewestelijke Land- en Tuinbouworganisatie (GLTO). De boeren voelen zich in de steek gelaten en verraden omdat zij als leden van de GLTO een totaal andere mening over het doden van runderen hebben. Ze hebben constant de hoop gehad dat hun veestapel voorlopig in leven zou blijven.

Doornbos kreeg in Deventer van de opstandige boeren te horen dat hij hun belangen niet behartigde. Ook eiste men duidelijkheid over de toekomst.

De boerenvoorman legde de agrariërs uit wat de achterliggende gedachte is van zijn advies. Als er niet geruimd wordt, is het vlees en de melk van de geënte dieren moeilijk afzetbaar, legde hij uit. Bovendien zou de mkz-driehoek dan een jaar geïsoleerd moeten worden van de rest van Nederland. En dat vindt Doornbos sociaal niet aanvaardbaar.

do 12 april 2001