door Rob Sloot ISLAMABAD - Pakistaanse astrologen voorspellen president Pervez Musharraf een grote overwinning in het referendum waarin hij de bevolking vandaag vraagt zijn termijn met vijf jaar te verlengen. Een van hen, Inshalla Kahn, ziet Musharraf tot 2007 aan de macht en voorspelt een periode van stabiliteit en welvaart. "Hij zal India op alle terreinen verslaan", aldus de sterrenwichelaar, want de wens is de vader van de voorspelling.

Dat de generaal, die in oktober 1999 met een staatsgreep de macht overnam van premier Nawaz Sharif, zijn zin krijgt staat al vast. Hij gold tot dusver als een goedmoedige dictator die de steun van driekwart der bevolking heeft, zo wijzen de jongste peilingen uit. De opkomst zal vermoedelijk laag zijn. Maar daartegen dekt de president zich in: hij zegt met 30 procent tevreden te zijn.

Alle Pakistanen van 18 jaar en ouder, zo'n 70 miljoen in totaal, mogen laten weten of Musharraf vijf jaar langer mag proberen zijn economische, sociale en politieke hervormingen door te voeren. Het referendum verkoopt hij als een oefening in democratie. Maar daarover wordt door de binnenlandse oppositie en de rest van de wereld genuanceerder gedacht.

Met zijn referendum verzekert Musharraf het leger vijf jaar van de macht. Want de generaal, die zichzelf medio vorig jaar tot president benoemde, blijft ook opperbevelhebber van de strijdkrachten. Met het referendum maakt hij de algemene verkiezingen, die hij mede onder sterke internationale druk voor oktober dit jaar uitschreef, namelijk tot een ijdele oefening in democratie. Nog bedenkelijker is dat de Pakistaanse grondwet niet voorziet in de maatregel waartoe de machthebber zijn toevlucht zoekt.

De president mag het volk wel raadplegen over zaken van nationaal belang, maar hij wordt benoemd door het parlement. Kennelijk is Musharraf er niet zeker van hij door de nog te verkiezen volksvergadering zal worden uitverkoren en heeft hij, samen met de legertop, besloten elk risico te vermijden. Protesten en petities hebben niet gebaat. Het Hooggerechtshof, dat eerder Musharrafs staatsgreep van een legaal vernisje voorzag, keurde afgelopen zaterdag ook het referendum goed.

Alle grote politieke partijen in het land hebben om deze redenen het referendum veroordeeld. Vakbonden, de orde van advocaten, het Europees Parlement, het Britse Gemenebest dat Pakistan na de coup heeft geschorst, alle hebben zich tegen deze gang van zaken uitgesproken. Maar veel van die protesten hebben iets van moedeloosheid en van wanhoop. "Hij heeft de touwtjes strak in handen", zegt een Pakistaan. "Het maakt niets uit of ik stem of niet."

Uit Washington klinkt een opvallende stilte, omdat de regering-Bush heeft besloten Musharrafs escapade door de vingers te zien en de breekbare democratie voorlopig te offeren aan het onmisbare bondgenootschap in de oorlog tegen het wereldwijde terrorisme. De generaal is er vermoedelijk van overtuigd dat hij de nieuwe Amerikaanse vrienden een plezier doet met een voortzetting van zijn presidentschap. Dat was wellicht de aanleiding voor zijn vage antwoord op de vraag of hij aanblijft wanneer het volk hem een verder mandaat zou weigeren. "Ik neem mijn eigen besluit, en dat neem ik in het belang van het land, dat kan ik u verzekeren", zei hij. En hij voegde er aan toe dat een nederlaag buitengewoon onwaarschijnlijk is.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 30 april 2002