door Annet de Jong DEN HAAG - Keuringsartsen moeten bij het beoordelen of zieke Turken en Marokkanen recht hebben op een wao-uitkering, op hun hoede zijn voor "overtrokken ziektebeelden". Staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Zaken) vreest dat deze groep werknemers te vaak volledig wordt afgekeurd omdat "ze zich vastbijten in hun ziektebeeld".
De VVD-bewindsman wil dat keuringsartsen worden getraind in het omgaan met allochtone werknemers, zodat ze extra alert zijn op de andere 'ziektebeleving' van Turken en Marokkanen. Hoogervorst stuurt een dezer dagen een brief naar de Tweede Kamer over de "neiging tot verabsolutering van gezondheidsklachten". Turken en Marokkanen voelen zich blijkens onderzoek vrijwel altijd te ziek om te werken als ze klachten hebben.
Volgens Hoogervorst kan hij niet langer heen om de culturele verschillen die aan het licht zijn gekomen in een onderzoek naar allochtonen in de wao van het Verwey-Jonker Instituut. Uit die studie blijkt dat Turken twee keer zo vaak en Marokkanen anderhalf keer zo vaak een wao-uitkering hebben als Nederlanders. De kans dat ze arbeidsongeschikt raken is twee tot drie keer zo groot als van autochtonen.
"De objectieve factoren, zoals de lage opleiding en het zware werk dat veel van deze mensen doen, verklaren niet het hele verschil", zegt Hoogervorst in een gesprek met deze krant. "Ze hebben vaak de neiging om te zeggen 'ik ben ziek, dus ik kan helemáál niet werken'.
Ze gaan anders om met hun ziekteklachten. De uitvoeringsinstelling moet daar niet in meegaan. Daarom zal ik ze de opdracht geven daar goed op te letten. Het behoort niet zo te zijn dat mensen onnodig in de wao terechtkomen."
Hoogervorst zegt geschrokken te zijn van het onderzoek. "Het cijfermatig beeld is nog ernstiger dan wij dachten.
Het is op zich logisch dat Turken en Marokkanen een zekere oververtegenwoordiging hebben, maar niet in deze mate."
Het onderzoek toont aan dat van iedere honderd Turken op de arbeidsmarkt er twintig in de wao zitten. Bij de Marokkanen is dit zestien op de honderd. Bij de vrouwen liggen de aantallen nog hoger. Op iedere honderd werkende Turkse vrouwen zijn er 26 arbeidsongeschikt. Bij Marokkaanse vrouwen zijn dit er 14 op de honderd.
De onderzoekers spreken van het "dramatiseren van klachten" door culturele verschillen. Verder zou ook het taboe dat in Turkse en Marokkaanse gemeenschappen rust op psychische aandoeningen, ertoe kunnen leiden dat er een fysieke klacht wordt voorgewend. Als psychische klachten wél worden behandeld, wordt de therapie vaak voortijdig afgebroken.
De Tweede Kamer is terughoudend om allochtonen op te zadelen met een 'eigen' wao-probleem en ze een andere behandeling te geven dan andere wao'ers. Alleen de VVD steunt de aanpak van Hoogervorst volledig. PvdA en CDA menen dat het hogere risico op arbeidsongeschiktheid kan worden verklaard uit het zware werk dat de allochtonen veelal doen, vooral in de schoonmaakbranche.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}