BARCELONA - De dag na het historische verlies in eigen huis tegen Real Madrid - voor het eerst sinds 1983 - trekt Frank de Boer bij een temperatuur van 24 graden - ook voor het eerst dit jaar - met z'n gezin naar het strand. Op 200 meter lopen van z'n nieuwe huis.

Frank de Boer (Foto: Fotografie Rob de Jong)

Daarmee is in een tijdsbestek van vijftien uur het verhaal van 3,5 jaar Barcelona voor de Nederlandse recordinternational verteld. "Je moet constateren dat het sportief is mislukt met één Spaans kampioenschap en voor de rest niets. Ik ben gekomen voor meer, zeker drie of vier hoofdprijzen, ieder jaar even naar het balkon in de binnenstad en zeker ook een keer met de Europa Cup. Daar tegenover staat dat ik m'n tweede thuisland heb gevonden. Het leven in Barcelona is, zeker ook door het klimaat, van een heel hoog niveau."

"Maar", bekent Frank de Boer, "het laatste telt niet voor een topvoetballer. Om m'n doel bij FC Barcelona toch te bereiken, wil ik graag bijtekenen. Zodat ik na m'n carrière kan zeggen dat Barcelona sportief en privé een succes is geweest."

De gang van zaken bij FC Barcelona kon Frank de Boer moeilijk voorzien. Hij kwam begin 1999 naar Spanje. Bij de club liep de helft van het Nederlands elftal, dat als vierde was geëindigd bij het WK in Frankrijk. Louis van Gaal heette de trainer en na een half jaar mocht hij zich al Spaans titelhouder noemen.

"De eerste maanden gingen uitstekend. Ik speelde alles, won nagenoeg alles. Slechts Valencia versloeg ons. Wel driemaal waardoor de Spaanse beker aan onze neus voorbij ging. Het vervolg moest komen in de Champions League. In de halve finale struikelden we, opnieuw over Valencia. Geen toeval want met Hector Cuper zat daar een trainer, die in tegenstelling tot de Spaanse voetbalcultuur, het team boven alles plaatste, en zeker boven het individu. Bij die ploeg ging iedereen voor elkaar door het vuur en bij Internazionale zie je onder Cuper hetzelfde gebeuren."

Bovenstaande filosofie verkondigt Louis van Gaal eveneens tot in den treure. Teambelang boven alles en het moet de optelsom zijn van alle individuele kwaliteiten. "Zoals indertijd bij Ajax. Alle stukjes van de puzzel vielen in elkaar en daarom kon een mindere dag worden opgevangen door het team. Vandaar hadden we iedere week een andere uitblinker."

Het bezorgde Frank de Boer en Ajax uiteindelijk een gevoel van onoverwinnelijkheid. "Een gevoel wat ik bij Barcelona nooit heb gekend. Vandaag de dag komen we ook vijf tot tien procent overtuiging tekort. Terwijl we de beschikking hebben over een rits gearriveerde sterren en we bij Ajax slechts aankomende sterren waren. In Barcelona is in mijn periode maar af en toe sprake geweest van een team."

Ondanks alle Nederlanders en Louis van Gaal. "Van Gaal heeft er iedere dag op gehamerd, maar zijn probleem was dat hij niet wilde toegeven aan Rivaldo. Van een speler als Rivaldo, een exceptioneel talent, die in de Spaanse voetbalcultuur een verheven status bezit, moet je afblijven. De Spanjaard is gewend en accepteert het dat een heel team wordt ingericht naar één zo'n speler. Hij is de beste, hij moet z'n kunstje kunnen doen en dan maakt het niet uit als het vijfmaal mislukt, omdat het de zesde keer wel lukt. En ik moet toegeven: Rivaldo maakte vaak het verschil voor Barcelona. Wie vervolgens een icoon als Rivaldo betwist, jaagt heel Spanje tegen zich in het harnas. Daar zorgen de media wel voor. Louis heeft het ondervonden."

Van Gaal wilde, zoals hij gewend is te doen, heel Barcelona naar z'n hand zetten, het Nederlandse gedachtegoed injecteren. "Wij als Nederlandse spelers stonden achter zijn ideeën, omdat ze ons passen en aansluiten bij onze cultuur, maar de Zuid-Europeanen vonden het niets. Aan de ene kant jammer, aan de andere kant goed omdat je ieders cultuur moet respecteren en niet trachten te veranderen. Als je de erelijsten bekijkt, doen de Spanjaarden het niet slecht."

Bij zijn komst naar FC Barcelona was Frank de Boer ook voorbestemd voor de rol van icoon. "Daar vraag je niet om. Ze bepalen zoiets voor je. Het wordt geëist. Vooral door de media. Zoals nu bij Javier Saviola, een jongen van 19. Hij is er niet gelukkig mee, maar wordt continu op een voetstuk gezet, zonder dat hij zich ertegen kan wapenen. Wat kan hij ondernemen als er boeken over hem worden geschreven?"

Volgens Frank de Boer heeft de lange aanloopperiode voor z'n komst naar Barcelona in zijn nadeel gewerkt. Zijn naam zong rond sinds Van Gaal aan de slag ging medio 1997. Na het WK in 1998 werd bekend dat De Boer voor Barcelona had gekozen, maar liet Ajax hem niet gaan. Een half jaar en vele problemen later kwam de transfer alsnog rond. "Al die tijd, iedere dag, stond ik in één van de vier sportkranten. In zo'n proces word je met de dag beter omdat ze met de dag meer naar je uitkijken. En waarover wordt gepraat? Alleen over die ene lange pass waarmee ik Dennis Bergkamp voor de keeper zette in de kwartfinale van het WK tegen Argentinië."

Het eerste half jaar maakte De Boer zijn status in de ogen van de 'socios' waar getuige zijn beeltenis op een speciale munt ter ere van het eeuwfeest van FC Barcelona. Er werd een speciaal schaakspel uitgegeven, waarvan de Nederlander één van de zestien Barça-stukken was. "Ik kreeg de waardering die ik gewend was in Nederland. Alleen niet voor lang. Uiteindelijk viel niet aan het verwachtingspatroon te voldoen. Van Gaal kwam onder druk te staan en ik werd als Nederlander over dezelfde kam geschoren. Met iedere bal die ik gaf, moest ik iemand vrij voor het doel zetten. Een onmogelijkheid. Tegenstanders zetten vaak een mannetje op mij. Dan heette ik 'grijs' te spelen, m'n medespelers niet te helpen en kreeg de schuld van doelpunten waar ik part noch deel aan had."

De Boer belandde op de bank en een enkele keer zelfs op de tribune. "Ik speelde toen ook minder en Van Gaal spaarde mij terecht niet. Vorig seizoen onder Serra Ferrer kwam ik er ook naast te staan. Alleen had het niets met m'n vorm te maken. Toen heerste hier gewoon een krachtige anti-Nederlandse sfeer, waarvan ik de dupe werd. Vervolgens kwam daar ook die nandrolon-affaire nog eens overheen. Met de huidige trainer Carles Rexach is de verhouding veel beter, is overleg mogelijk en zijn voetbalkwaliteiten weer van doorslaggevend belang. Alleen kan ik in de ogen van de media nog steeds weinig goed doen. Zo kreeg ik tegen Rayo Vallecano de schuld van een tegendoelpunt terwijl ik bij een vrije trap met mijn directe tegenstander op dertig meter van de doelpuntenmaker stond. Ze zoeken me bewust. Nee, ik ga daar niet onder gebukt omdat ik beter weet."

Privé hebben de sportieve prestaties evenmin hun uitwerking op Frank de Boer, z'n vrouw en drie dochters van 2, 4 en 7 jaar. Het zijn twee gescheiden grootheden. "Vandaar dat ik ondanks de sportieve tegenvallers hier wel m'n tweede thuisland heb gevonden. En graag blijf om me met FC Barcelona te revancheren en met m'n gezin van de hoge levensstandaard te blijven genieten."

Niet voor niets heeft De Boer zojuist een huis gekocht, wat hij na zijn carrière zal aanhouden. Als hij over drie of vier jaar een 'sabbatical year' neemt alvorens het leven van de ex-profspeler te aanvaarden, zal hij er veel te vinden zijn. "De kinderen vinden het hier geweldig, zitten op een Amerikaanse school, spreken naast Nederlands vloeiend Engels en Spaans, terwijl de jongste zelfs Catalaans brabbelt."

Het normale leven lacht de familie De Boer toe in Spanje. "Maar we eten hier ook gewoon om zes uur zuurkool met worst of snijbonen. Want dat vind ik lekker. Buitenshuis tafelen 's avonds laat doen we vooral als er mensen overkomen uit Nederland. Die wil je toch laten beleven hoe mooi het leven hier kan zijn?"

"En alles met een wijntje. Heeft Richard Witschge me geleerd. Goed geleerd, want hij zette de eerste keer bij Oranje gelijk een fles van 146 gulden neer. Die is meteen lekker en wint zich direct voor je terwijl je na hoofdpijnwijn misschien gelijk voorgoed afhaakt. Het heeft niet altijd met prijs te maken. In Spanje tik ik soms heerlijke wijnen op de kop voor zeven euro. Ze zijn lekkerder dan de Franse wijnen, die vaak zo'n scherpe smaak hebben. Ik heb geen wijnkelder. Wel een wijnkoelkast. Vond ik onzin. Toen ik echter drie dure flessen opentrok en ze alle drie verschillend smaakten met als enige overeenkomst dat ze zuur waren, heb ik snel een koelkast aangeschaft."

En Nederland? "We hebben ons huis in Monnickendam aangehouden en kunnen eventueel zo terug naar Ajax. In de zomer komen we weer naar de camping. Twee jaar zijn we niet geweest omdat de bouwvakvakantie zo laat viel en ik heb geen zin in m'n eentje op de camping te staan. Dit jaar valt de bouwvak gunstig en duiken we de laatste twee weken van mijn vakantie de caravan in. Heerlijk, lekker relaxed en de kinderen vinden het daar fantastisch. Nou, dan is het voor mij al in orde en hoef ik nergens meer heen. Ik ben niet zo'n wereldreiziger; andere culturen interesseren me niet. In Barcelona heb ik wel wat aan cultuur gesnoven: Sagrada Familia van Gaudí, Placa Reial en nog wat meer. Alleen in het eerste half jaar dat we hier waren. Ja, noem me maar een cultuurbarbaar."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 27 april 2002