AMSTERDAM - Unilever heeft in het afgelopen kwartaal marktaandeel verloren in de waspoederoorlog die momenteel woedt in Europa. Met name in Frankrijk, Duitsland en Engeland voert de voeding- en zeepgigant een felle strijd met concurrenten, waarbij vooral in Franse supermarkten bijna letterlijk gevochten wordt om promotionele ruimte.
Unilever verloor de afgelopen maanden in de strijd op de Europese wasmiddelenmarkt 0,2% aandeel in het segment topperformers, waaronder het merk Omo. Ook aan de onderkant van de markt kreeg het concern het in de afgelopen maanden enigszins benauwd. Daar knabbelden de oprukkende eigen merken van supermarkten aan de marktpositie van het concern uit Rotterdam. Ondertussen werd in het kleinere segment van fijnwasmiddelen, zoals het nieuwe 'Blackvelvet', 0,3% marktaandeel gewonnen. De totale wasmiddelenomzet van Unilever in Europa nam met 1% toe, maar deze groei werd deels weer tenietgedaan door de concurrentie op prijs. Dit bleek gisteren tijdens een toelichting op de kwartaalcijfers van het Brits-Nederlandse concern.
De winst van Unilever verdubbelde in het eerste kwartaal tot €463 miljoen, ondanks de lichte terugval (1%) in de omzet. Analisten hadden een geringere winststijging voorspeld, in het licht van de eerdere, meer bescheiden aankondiging die Unilever eind maart deed.
Belangrijkste winstbrengers waren lagere rentekosten en kostenbesparingen. De omzet bleef achter als gevolg van verkoop van bedrijfsonderdelen. De onderliggende omzet groeide ondertussen met 2%.
Het concern stoot al sinds het jaar 2000 diverse merken af het kader van de herstructurering 'De weg naar groei', waarbij de multinational aankondigde binnen vijf jaar 1200 van de 1600 merken aan de straat te zetten. Eind dit jaar moet 90% van de omzet uit de verkoop van de zogeheten 'leidende merken' komen. In het eerste kwartaal haalde Unilever reeds 84% van de omzet uit dit soort productlijnen, waaronder Dove, Magnum en Knorr. De verkoop van Dove-middelen bijvoorbeeld, liet in Europa een stijging van ruim 60% zien. De leidende merken zorgden zodoende gezamenlijk voor een volumegroei van 5,3%. Daarmee voldoet het concern, althans voor deze producten, aan de doelstelling van 5 tot 6% groei per jaar.
De brutowinstmarge voor afschrijving van goodwill en bijzonder posten verbeterde met 250 basispunten tot 14,9%, voornamelijk dankzij synergie-effecten van het in 2000 overgenomen Amerikaanse Bestfoods. Op de Amerikaanse markt werd mede door dit zelfde effect een winstgroei van 31% gerealiseerd. De meeste winst haalde de multinational echter nog altijd uit Europa (38%), gevolgd door Amerika (27%) en Azië (18%).
Analisten zijn kritisch over het gebrek aan volumegroei bij Unilever. "Dit is het zoveelste kwartaal dat de volumegroei terugloopt en het prijselement in de omzet groeit", aldus John Ebbing van Delta Lloyd Securities. De analist noemt het opmerkelijk dat Unilever juist nu bezuinigt op marketingactiviteiten, terwijl de concurrenten zoals Nestlé en Danone flink uitpakken. "Unilever verwacht volumeherstel zodra de economie weer aantrekt, zoals na afloop van de Azië/Rusland-crisis in 1998. Maar de economische context van toen is niet te vergelijken met nu, aangezien er zich momenteel een crisis afspeelt in meerdere regio's. Dit jaar zal blijken dat de volumegroei opnieuw achter blijft", voorspelt Ebbing. Ook Paul Hofman van Van Lanschot is verbaasd over de rem die Unilever heeft gezet op marketing. "Het bedrijf heeft duidelijk gekozen voor margeverbetering, maar dat kunnen ze zich niet langer veroorloven. De groei in leidende merken neemt af. Het is zaak om marketingactiviteiten uit te breiden, zoals ook al eerder was aangekondigd", zegt de analist.
Unilever geeft toe dat de omzetgroei voor een belangrijk deel veroorzaakt wordt door prijsverhogingen en in veel mindere mate door stijgende verkopen. Ruim tweederde van de groei is te danken aan hogere prijzen. Toch is dat volgens het concern geheel volgens plan. "In het eerste kwartaal van 2001 brachten wij een groot aantal nieuwe producten in de markt en die werken nou eenmaal als een turbo op de verkoopcijfers.