AMSTERDAM - Van uitstel komt afstel. Met dit oer-Hollandse gezegde in het achterhoofd, reageren de sociale partners "bedroefd en geschokt" op het nieuws dat het demissionaire kabinet een besluit over de Joint Strike Fighter (JSF) heeft uitgesteld. De Nederlandse industrie zou hierdoor forse klappen oplopen, waarvan de gevolgen niet zijn te overzien.

Premier Kok zei gisteren na afloop van de ministerraad dat Nederland nog eens heel grondig met de Verenigde Staten wil overleggen over mogelijkheden om later dit jaar alsnog een contract te tekenen. Kok noemde uitstel beter wegens de 'hardnekkige patstelling' in de coalitie, terwijl de verkiezingen voor de deur staan. Uitstel kan er volgens hem toe leiden dat de industrie later dit jaar meer vastigheid kan worden geboden.

Werkgevers en vakbeweging zien dat geheel anders. "Het uitstel is een gebrek aan politieke moed en niets anders. Er ontspint zich nu een heuse JSF-soap", laat voorzitter Jacques Schraven van werkgeversorganisatie VNO-NCW weten. Zijn collega Hans de Boer van MKB-Nederland spreekt van "politiek gedraai, waarvoor PvdA-leider Melkert in grote mate verantwoordelijk is. Nederland is duidelijk sterker in achteromkijken dan in vooruitzien. Laten we hopen dat op korte termijn toch nog een besluit valt".

Volgens voorzitter Hans de Vries van FNV Bondgenoten, de grootste vakbond van ons land, is het "uitstel rampzalig voor de industrie en heeft vooral de PvdA heel wat uit te leggen". Deelname aan de ontwikkeling van de JSF zou de Nederlandse industrie op termijn een orderportefeuille van naar schatting €10 miljard opleveren. Vliegtuigbouwer Lockheed Martin benadrukte gisteren desgevraagd nog eens dat het JSF-programma, in tegenstelling tot wat het kabinet denkt, geen uitstel kan hebben. Lockheed moet op korte termijn toeleveranciers aanwijzen.

De sociale partners vrezen dat een definitief afhaken bij deelname aan de ontwikkeling van het JSF-gevechtsvliegtuig voor de Nederlandse industrie en werkgelegenheid een flinke strop betekent. "De industrie heeft een aanzienlijk orderpakket nu juist hard nodig. Het industrieel klimaat in ons land verslechtert snel", aldus Schraven. Hij baseert zich op een onderzoek van Deloitte & Touche dat deze week bekend werd gemaakt. Daaruit blijkt dat 20% van de grote productiebedrijven in Nederland verwacht binnen twee jaar een aanzienlijk deel van hun productie naar het buitenland over te brengen. Hierdoor lopen 200.000 banen gevaar, aldus de onderzoekers. Ruim 60% van de ondervraagde bedrijven zal ook zijn 'research & development' naar lagelonenlanden overhevelen.

"Dit kabinet heeft altijd de mond vol van 'Nederland kennisland' maar laat de industrie nu in onzekerheid achter", aldus een teleurgestelde Schraven. De FNV spreekt van een "tweede klap voor de vliegtuigindustrie" na het faillissement van Fokker. Volgens De Vries laat het kabinet "een kans lopen de vliegtuigindustrie op de kaart te zetten. We hebben nu nog de kennis bij de TU Delft, TNO en het Nederlands Instituut voor Lucht- en Ruimtevaarttechniek. Orders van de Amerikanen betekenen niet alleen nieuwe kennisontwikkeling maar ook werkgelegenheid". Hij zegt betrouwbare informatie te hebben dat het uitstel andere Europese landen in de kaart speelt. "De Italianen liggen op de loer. Ze azen op de opdrachten voor Fokker Elmo in Woensdrecht dat gespecialiseerd is in bedrading (kabelbomen, red.) voor vliegtuigen en Fokker Papendrecht dat vleugelonderdelen bouwt. Ik heb zelfs gehoord dat premier Berlusconi er zich mee bemoeit. Daarnaast zijn ook de Turken in beeld." MKB-voorzitter De Boer vindt het jammer dat het kabinet de gevolgen van JSF-orders voor het midden- en kleinbedrijf "altijd al onderbelicht heeft gelaten. Ook het mkb, zoals fijntechnologische bedrijven, bijvoorbeeld de toeleveranciers van Philips, staan te springen om deelname aan JSF". Stork, eigenaar van de Fokkerbedrijven, was gisteren niet bereid commentaar te leveren, ondanks dat het besluit van het kabinet ingrijpende gevolgen heeft voor het bedrijf. Een persbijeenkomst werd op het allerlaatste moment afgeblazen.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 27 april 2002