NEW YORK - Een federale rechter in New York heeft een bom gelegd onder de doodstraf. Rechter Jed Rakoff dreigt executies ongrondwettig te verklaren, omdat te veel verdachten ten onrechte in een dodencel belanden.

Timothy McVeigh (Foto: REUTERS)

Rakoff hekelt het 'van staatswege doden van onschuldige mensen' en geeft het ministerie van Justitie tot 15 mei de tijd om het opleggen van de doodstraf door de federale overheid te verdedigen. Hij verklaarde zonder een afdoende uitleg onmiddellijk bereid te zijn de doodstraf in de ban te doen. Rakoff stelt het ultimatum in een proces tegen twee van moord verdachte drugshandelaren, die onschuldig hebben gepleit.

Zijn uitspraak heeft alleen betrekking op de federale doodstraf. Sinds 1976 zijn twee veroordeelden door de federale overheid geëxecuteerd: Timothy McVeigh, de bommenlegger van Oklahoma City en drugshandelaar Juan Garza. In de dodencellen van het ministerie van Justitie wachten 26 gedetineerden op executie.

Justitie heeft al laten weten een verbod te zullen aanvechten bij het Hooggerechtshof dat in 1976 het groene licht gaf voor herinvoering van de doodstraf. Rechter Rakoff oordeelt echter dat sindsdien door toepassing van onder andere dna-technieken het falen van het rechtssysteem op schokkende wijze aan het licht is gekomen. "We weten nu dat het systeem niet onfeilbaar is en dat regelmatig onschuldigen ter dood worden veroordeeld."

De kritiek van Rakoff komt na de beslissing van het Hooggerechtshof om zich te buigen over de wijze waarop de doodstraf is sommige staten wordt uitgevoerd. Het gaat daarbij om de vraag of geestelijk gehandicapten mogen worden geëxecuteerd en of de doodstraf moet worden opgelegd door een jury of de rechter.

In de VS kennen 38 staten de doodstraf; verspreid over het land zitten 3711 gedetineerden in een dodencel; vaak jaren wachtend op hun terechtstelling - in de meeste gevallen via een dodelijke injectie.

De EU-lidstaten hebben gisteren besloten geen onderdanen aan de VS te zullen uitleveren voor vergrijpen waarop de doodstraf staat. Binnenkort gaat de EU overleg voeren met Washington over betere samenwerking op het gebied van uitlevering en onderzoek naar terrorisme en criminaliteit, een afspraak die na de aanslagen van 11 september werd gemaakt. De EU-ministers van Justitie legden gisteren in Luxemburg het mandaat voor de besprekingen vast.

Uitlevering zal wel mogelijk zijn als rechters in de VS Europese lidstaten de garantie geven dat zij de doodstraf niet zullen uitspreken, hoewel de Amerikaanse wet dat toch toestaat.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 27 april 2002