AMSTERDAM - Schrijfster Marjan Berk (69) relativeert de ouderdom wat graag. Maar dat dit niet voor iedere generatiegenoot even gemakkelijk is, ervaart ze zelfs in haar vriendinnenkring. Neem de liefde. "Je weet nog zo goed hoe het is verliefd te zijn. Hoe fijn het is om 's nachts tegen iemand aan te kruipen."

Met Marjan zitten hordes dames van haar leeftijd tegen hun zin zonder leuke kerel. De roman Toen de wereld jong was (uitgeverij Atlas) die ze over dit onderwerp schreef, is hilarisch maar heeft wel degelijk een boodschap: "Laat je door dit gemis vooral niet afschrikken, probeer een andere modus te vinden."

Zo heeft de fulltime werkende Marjan haar leven zo ingevuld dat ze zich afvraagt of daarin nog een man zou passen. En, eerlijk is eerlijk, de hoop op een leuke levenspartner heeft ze enigszins laten varen. "Ik heb pogingen ondernomen, zelfs een keer op een advertentie gereageerd! Die man achter de advertentie wilde de tango nog eens dansen. Ik heb een kiekje opgestuurd, een leuk briefje geschreven. En nooit meer iets gehoord! Wat een eikel, met hem was ik direct klaar." Overigens vindt ze het gros van haar mannelijke leeftijdsgenoten weinig aantrekkelijk. Lacht: "Ze zijn vaak zó oud. En slecht verzorgd, laten we zeggen op alle gebied. Als ik zo'n moeilijk lopende oude man zie, besef ik dat ik mezelf tekort doe wanneer ik daar genoegen mee neem." En een paar jaartjes jonger? Ze noemt het geen optie, haar oudste zoon is immers zevenenveertig. "Nee, mijn geijkte grap is om aan een aantrekkelijke jongeman te vragen of hij nog een leuke opa heeft."

Er rest de dame op leeftijd niets anders dan vrolijk door te leven en smakelijk om de situatie te lachen. "Mijn boek illustreert dit. Een hoofdrol is weggelegd voor Ferdinand Ruys, de echtgenoot van een dame met Alzheimer. De man hunkert naar gezelschap, zet een huwelijksadvertentie. Met Ferdinand proberen de vriendinnen Hanna (66), filmvertaalster en gescheiden, Abelien, de 68-jarige weduwe met mooi pensioen en Patty (58) desolaat de liefde nog een keer bij de staart te grijpen. Ze reageren op zijn advertentie. Hun hoop op geluk wordt echter steeds dunner door het verlies van fysieke aantrekkelijkheden, het voortdurend opspelend verleden en de naderende horizon.

De personages zijn weliswaar fictief, maar aangezien mijn vriendinnen en ik hier middenin zitten, heb ik genoeg inspiratiebronnen kunnen aanboren. Dit onderwerp is een specifiek vriendinnendomein. Wij kunnen ons gek lachen om elkaars verhalen."

Zelfs om die anekdotes die aangeven hoe pijnlijk de ouderdom kan zijn, wordt in huize Berk gelachen. "Mijn vriendinnen en ik doen bijvoorbeeld niets dan vallen; dat ik tegenwoordig niet meer op hakken loop is geen toeval. En wat ga ik graag in bad. Totdat je daar niet meer alleen uitkomt. De anekdote van het pessarium in mijn boek is ook al uit het leven gegrepen. Zie je me al in de file terechtkomen, terwijl ik enorm nodig moet plassen? De auto wordt in de berm geparkeerd, de broek gaat naar beneden. En floep, daar gaat het pessarium, dat recentelijk werd geplaatst als oplossing voor een baarmoederverzakking. Het is toch om te gillen dat je daar op je oude dag in het gras op zoek moet naar dat stukje rubber?"

Seks speelt een rol in Toen de wereld nog jong was. "Ik kan nog nagenieten van het stukje over die vibrator die Hanna cadeau kreeg van de dochter van een vriendin. Kijk, ook mijn leeftijdsgenoten hebben seksuele behoeften, maar zijn niet bepaald bekend met het gebruik van de vibrator. Hanna gaat met die rare Flipper aan de slag, weet zich er echter geen raad mee. En dan terwijl ze half naar de kuiten van macho-voetballers op tv kijkt, doet Flipper opeens zijn werk."

Ze vindt het duidelijk leuk dergelijke onderwerpen onder de aandacht te brengen. "Een van de andere personages eindigt bijvoorbeeld met die Ferdinand in bed. Maar als ze met zijn uitgezakte lijf wordt geconfronteerd, wordt haar de lust ontnomen. Ze vertelt hem dolgraag te willen knuffelen. Ach, ook dat zijn triviale onderwerpen in het leven van de oudere dame."

Marjan, die kan terugkijken op een huwelijk dat weliswaar stukliep maar jarenlang ook heel goed was, herkent het verhaal van vrouwen die genoeg hebben aan mooie herinneringen. "Ik geniet tegenwoordig van andere zaken, vind daar mijn geluk in. Dat ik op mijn negenenzestigste fulltime werk, brengt met zich mee dat ik veelvuldig met jonge mensen in aanraking kom. Hierdoor houd ik voeling met wat andere generaties bezighoudt. En dat is van essentieel belang. Ook de personages in mijn boek vinden dat andere geluk. Met de liefde liep het weliswaar anders dan ze hadden gehoopt. Maar Ferdinand en de dames vertrekken naar het zuiden om daar te genieten van het fijne leven. Het gaat precies zoals het moet zijn: het lukt Ferdinand en de dames om niet tot een gestold leven te geraken. "

zoek naar gerelateerde artikelen

za 27 april 2002