AMSTERDAM - Nieuwe Europese boekhoudregels dreigen het in Nederland gegarandeerde pensioen van zeventig procent van het laatstverdiende loon in gevaar te brengen. Werkgevers- en werknemersorganisaties hebben gisteren in een brandbrief demissionair minister Zalm van Financiën gevraagd in te grijpen.
De nieuwe Europese verordening zal "grote negatieve gevolgen hebben voor veel Nederlandse ondernemingen en voor de inhoud en financiering van de voor hen geldende pensioenregelingen", schrijven vakcentrale FNV, werkgeversvereniging VNO-NCW en andere leden van de Stichting van de Arbeid.
De sociale partners waarschuwen dat de nieuwe Europese richtlijn werkgevers zal doen besluiten hun werknemers niet langer een pensioen van zeventig procent te garanderen. De schrijvers van de brief doen daarom een dringend beroep op Zalm om ervoor te zorgen dat Nederland een uitzonderingspositie krijgt.
Alle Europese bedrijven moeten over drie jaar voldoen aan dezelfde boekhoudregels.
Die schrijven voor dat bedrijven voortaan elk jaar de toegekende pensioenrechten als last moeten nemen in hun jaarverslag.
Ook eventuele tekorten van pensioenfondsen duiken daarmee in de verlies- en winstrekening op. Voor de Nederlandse situatie waar het pensioenfonds onafhankelijk is van de onderneming, betekent dat een radicale verandering.
Werkgevers vrezen hiermee een te zware verplichting op de balans te krijgen. Niemand kan voorspellen hoe hoog de pensioenen uiteindelijk zullen zijn. Die zijn immers mede afhankelijk van toekomstige loonstijgingen en inflatie. Bovendien beleggen pensioenfondsen in aandelen, waarvan de waarde schommelt. Als die schommelingen in de winst- en verliesrekening van het bedrijf terechtkomen, zwiepen de resultaten alle kanten op. Een ongewenste ontwikkeling, die ondernemers zullen proberen te vermijden. "De nieuwe regels zijn niet gebaseerd op enige economische of juridische realiteit", schrijven werkgevers en werknemers in de brief.
Directeur Jeroen Steenvoorden van de Stichting Ondernemingspensioenfondsen (OPF) noemt de vrees van de sociale partners terecht. De nieuwe accountantsregel past volgens hem "meer in Angelsaksische landen, maar niet in Nederland. Het mag niet zo zijn dat accountantsregels het pensioenbeleid bepalen", stelt hij.
Volgens Steenvoorden ontstaat bovendien ook ten onrechte de indruk dat het bedrijf eigenaar is van de belegde gelden. "Maar het fondsbestuur moet rekening houden met het belang van alle partijen, niet alleen dat van de werkgever."
Het gevreesde gevolg van de Europese richtlijn is dat werknemers alleen nog garantie krijgen op de ingelegde pensioenpremies. De huidige zekerheid dat die premies aan het eind van de loopbaan 70% van het laatstverdiende salaris opleveren, ontbreekt. Het uiteindelijke pensioen hangt dan volledig af van de beleggingsresultaten van het pensioenfonds. En daarmee wordt het risico van tegenvallers op de beurs helemaal op de werknemer afgewenteld. Dit heeft veel weg van een individuele pensioenopbouw zonder veel onderlinge solidariteit.
"De mensen krijgen een zak geld en moeten het zelf maar uitzoeken", vat FNV-bestuurder Henk van der Kolk het probleem samen. Volgens hem heeft het kabinet veel te laat aan de bel getrokken bij de sociale partners. "Dit komt als een dief in de nacht."
Begin mei vergadert Zalm met zijn Europese collega's over het onderwerp. Tot nu toe gunde de minister zijn ambtgenoten geen uitzonderingen op de regels. Nu zou hij er zelf om moeten vragen.