AMSTERDAM - 'If you pay peanuts, you get monkies.' De elite van dit land heeft altijd zijn woordje klaar als het om hun inkomen gaat. Want wie aan de top zit, verdient ook een topinkomen. Een nieuwe moraal heeft zich de afgelopen jaren meester gemaakt van de top van Nederland. Ik stoor mij daaraan. Nederland wordt er niet fraaier op.

Al een aantal jaren graaien toppers stevig in de kas van de onderneming: optieregelingen, bijzonder gratificaties, winstdelingsregimes, of gewoon stevige salarisverhogingen zijn aan de orde van dag.

De gemiddelde salarisverhoging wordt al snel met dubbele cijfers geschreven. Terwijl de werkgeversorganisaties dag-in-dag-uit de vakbonden oproepen tot loonmatiging, kan hun eigen achterban de verleiding van nog meer geld niet weerstaan. Want de salarissen aan de top waren van oudsher natuurlijk al zeer riant. Dat de grote belastingherziening 2001 met name de grootverdieners in Nederland een forse lastenverlaging bezorgde van vele procenten van het bruto-inkomen, is ook geen rem gebleken op de sterke stijging van de inkomens aan de top.

Het zijn niet alleen de top-ondernemers in de marktsector die van wanten weten. Ook aan de top in de publieke sector, vooral de ziekenhuizen, universiteiten en de geestelijke gezondheidszorg, wordt tegenwoordig veel meer verdiend dan de minister-president. Dat blijkt uit recent onderzoek dat de minister van Binnenlandse Zaken op mijn verzoek uitvoerde. Ook een slecht voorbeeld doet dus volgen.

Ik erger mij aan het gemak en de vanzelfsprekendheid, waarmee dit alles gepaard gaat. De zelfvoldaanheid over de eigen prestaties is groot. Bescheidenheid is ver te zoeken. Openheid, laat staan openbare verantwoording ontbreekt. Ook de Raden van Commissarissen, doorgaans de club van (meestal) mannen die de riante salarisregelingen voor topondernemers goedkeuren, houden hun mond. Daarom heeft GroenLinks al enkele jaren geleden voorgesteld de benoeming van deze commissarissen - nu een 'old boys'-netwerk - te democratiseren. Maar dat is niet voldoende om het graaien in de kas te keren.

Wim Kok sprak in 1997 terecht van 'exhibitionistische zelfverrijking'. Maar zijn kabinet kwam pas na veel aandringen van linkse fracties in de Tweede Kamer en de vakbeweging met een wetsvoorstel om topinkomens van individuele bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen openbaar te maken.

Maar dat is niet genoeg. Ik heb daarom samen met fractielid Ab Harrewijn een initiatief-wetsvoorstel ingediend om álle bedrijven met een ondernemingsraad tot openheid te dwingen. Het gaat dus niet om de kleine middenstander, zeg maar de slager om de hoek. Wij willen dat zij de (individuele) salarisregelingen openbaar maken voor ondernemingsraden. Ik heb goede hoop dat we een meerderheid in de Tweede Kamer voor dit wetsvoorstel weten te vinden.

De man en vrouw op de werkvloer weten zo in ieder geval wat aan de top van het bedrijf wordt verdiend. De werknemers krijgen een wapen in handen om hun topbestuurders ter verantwoording te roepen, en het debat aan te gaan over wat kan en wat niet kan. Dat is een onmisbare stap om het totale gebrek aan loonmatiging aan de top in Nederland aan de kaak te stellen.

Wie zoals Hans de Boer, voorzitter van MKB Nederland, pleit voor een vergaande loonmatiging voor de gewone werknemer (alles op nul houden in 2002), moet eerst maar eens in eigen huis orde op zaken stellen. Ik reken op de werknemers in Nederland om hem daarbij een handje te helpen. Aan graaiende ondernemers heeft ons land geen behoefte.

Reacties:

zoek naar gerelateerde artikelen

do 18 april 2002