DEN HAAG - Een volgend kabinet moet alles op alles zetten om de sociaal-economische gevolgen van de toenemende vergrijzing te keren. Een snelle verbetering van de arbeidsproductiviteit en een structureel begrotingsoverschot van 1% zijn hiervoor de belangrijkste uitgangspunten.

Dat stelt de Sociaal-Economische Raad (SER) in zijn middellange termijnadvies (mlt) 2002-2006. In de concepttekst stellen de sociale partners en kroonleden dat de economische terugval Nederland "relatief zwaar heeft getroffen". De SER gaat voor de komende jaren uit van een gemiddelde jaarlijkse economische groei van 2,5%. Voorwaarden zijn dat de arbeidsparticipatie en -productiviteit "op een structureel hoger niveau komen te liggen".

De SER signaleert dat een volgend kabinet niet de economische luxe van Paars II zal kennen. "Als gevolg van de recente economische verslechtering is het begrotingsoverschot in 2002 snel gedaald tot rond het evenwichtsniveau." Interessant is dat het adviesorgaan ervan uitgaat dat er geen extra budgettaire ruimte te verwachten valt voor "structuurversterkende investeringen en -lastenverlichting". Geld hiervoor zal in de komende kabinetsperiode vooral uit "heroverweging van bestaand beleid moeten komen". Ook moeten de sociale premies (ww en wao) omlaag. Nu rekent het kabinet de miljardenoverschotten van de sociale fondsen nog mee voor de vaststelling van de EMU-schuld, waardoor de premies volgens de SER "structureel ver boven lastendekkend niveau zijn vastgesteld".

Vakbeweging, werkgevers en kroonleden waarschuwen voor een verdere toename van de loonkosten waardoor de internationale concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven "verder zal eroderen".

De SER slaat daarom alarm over in vergelijking met het buitenland achtergebleven arbeidsproductiviteit, omdat die als belangrijkste motor van de economische groei wordt gezien. De politiek moet hard gaan werken aan een beter innovatieklimaat, verbetering van de communicatie- en verkeersinfrastructuur en kwaliteitsverbetering van het overheidsbeleid.

Met name van innovatie verwacht de SER veel. "De afstemming tussen kennisvraag en -aanbod moet beter. Innoverende bedrijven werken in Nederland maar in beperkte mate samen met een universiteit of een andere kennisinstelling." Daarnaast moet de overheid bij de verdeling van onderzoeksbudgetten de nadruk leggen op prestatieprikkels, traditioneel een gevoelig politiek onderwerp. De SER herinnert er nog eens aan dat "zeker niet alle knelpunten in het onderwijs een kwestie zijn van 'meer geld'; modernisering van organisatiestructuren is eveneens van belang". Bijzondere aandacht vraagt het adviesorgaan voor schoolverlaters zonder diploma.

Tevens wordt een waslijst voorstellen gedaan om innovatief ondernemersschap te stimuleren, waarbij lastenverlichting de rode draad is. Ook moet in een vroeger stadium dan nu gebeurt aansluiting worden gezocht met nieuwe technologieën, zoals ict, bio-, nano- en energietechnologie.

De SER houdt verder een krachtig pleidooi voor een 'activerend arbeidsmarktbeleid'. Vrouwen, minderheden en ouderen moeten kost wat kost aan het werk worden geholpen of gehouden. Ook modernisering van het reïntegratiebeleid moet de herintreding van kansarme categorieën versnellen. De sociale partners zijn het er over eens dat langer werken van ouderen de komende jaren doorslaggevend is voor een gezonde arbeidsmarkt.

Over een sollicitatieplicht voor werklozen van 57,5 jaar of ouder, zoals minister Vermeend (Sociale Zaken) wil, is men het nog niet eens.

Wel is een akkoord bereikt over een meer dynamische SPAK-regeling. Via SPAK werden de afgelopen jaren 60.000 uitkeringsgerechtigden aan het werk geholpen. De regeling, waarbij werkgevers minder loonbelasting en sociale premies hoeven te betalen, moet beperkt worden tot vier jaar. De gedachte hierachter is dat ook een werknemer met iets meer dan het minimumloon zich na die periode zelf moet kunnen redden op de arbeidsmarkt.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 11 april 2002