ZEIST - Het beursklimaat in 2001 heeft pensioenfondsen een rampjaar bezorgt. De lage, zelfs negatieve rendementen, over het belegd vermogen geven nu een opwaartse druk aan de premie. Zo ook bij PGGM. Het pensioenfonds in de zorg reageert echter vrij laconiek op het slechte eigen beleggingsresultaat van -6%. Niet het beursklimaat maar vooral de hoge inflatie in Nederland baart het fonds zorgen. Voor de komende jaren rekent PGGM met een gemiddelde looninflatie van 4,8%.

Het pensioenfonds in de zorgsector, PGGM, gaat volgend jaar de premie met 1,5 procentpunt - als percentage van het salaris - verhogen. Voor de bijna 1 miljoen premiebetalende deelnemers komt dit neer op een pensioenpremie ter grootte van 9,1% van het salaris tegen 7,6% in 2002. De premie wordt deels, meestal voor de helft, door de werkgever betaald.

PGGM, het op één na grootste pensioenfonds in Nederland, had de laatste jaren net een beleid van gedempte premiestijging ingezet, maar moet dat pad nu verlaten. Het fonds schrijft dit toe aan "de ruime loonontwikkeling" en de beursmalaise in 2001. Waar in 2000, ook al geen best beursjaar, het fonds een rendement van 3,4% maakte, werd in 2001 een negatief rendement van 6% gehaald. PGGM-directievoorzitter Dick de Beus ziet in dat resultaat geen reden om van aandelenbeleggingen af te stappen. Op langere termijn levert beleggen in zulke zakelijke waarden de beste resultaten, zo stelt De Beus. Veel beter dan wanneer het fonds alleen in veilige obligaties zou beleggen. De directievoorzitter neemt bovendien de nogal heersende gedachte weg dat de beursmalaise 2001 voor pensioenfondsen tot rampjaar heeft gemaakt. "Onze kwetsbaarheid zit minder in beleggingen, maar meer in de inflatie. Die kost ons erg veel geld", aldus De Beus.

De boodschap: niet de beleggingen, maar de hoge inflatie vormt de achilleshiel van het pensioenfonds. En dan had je aan 2001 inderdaad een slecht jaar. Nederland kende vorig jaar een inflatie van 4,5%. Dit jaar lijkt het niet veel beter te worden. De laatste schatting van het Centraal Planbureau staat op 3,5%.

Inflatie is van grote invloed op de loonontwikkeling; bij PGGM de basis van de groei van de pensioenverplichtingen. Niet alleen zorgt inflatie uiteindelijk voor hogere eindsalarissen - PGGM baseert het pensioen op het eindloon van een gepensioneerde - maar heeft het ook gevolgen voor de jaarlijkse inflatiecorrectie van uitkeringen: de indexatie. Bij PGGM is die correctie gerelateerd aan de loonontwikkeling. Over 2001 betaalde het pensioenfonds een indexatie van 5,9%. Met dank aan de inflatie.

Verplicht is die indexatie niet. De meeste pensioenfondsen in Nederland behouden zich het recht voor deze achterwege te laten. Zo'n 10% van de fondsen heeft nu aangekondigd die inflatiecorrectie deels of helemaal achterwege te laten, voor gepensioneerden reden aan de bel te trekken. Zij eisen een garantie dat hun pensioen gelijke tred met de inflatie houdt.

Hoewel PGGM de laatste jaren de uitkeringen keurig aan de loonontwikkeling heeft aangepast, wil De Beus niet naar een 100% garantie. "Dat is niet te betalen. Stel je dat 100% zeker, dan legt dat zo'n beslag op het vermogen dat de ruimte voor indexering juist wordt beperkt. Met die paradox moeten we zien om te gaan." Een uitweg uit de paradox is er wel, zo geeft De Beus toe. Die uitweg heet een hogere premie. "Maar dan heb je het echt over een forse verhoging. Iedereen is het erover eens dat dat niet te dragen is."

Door de negatieve ontwikkelingen in 2001 nam de dekkingsgraad van PGGM fors af. In 2000 was de verhouding tussen pensioenverplichtingen en vermogen volgens de wettelijke definitie 153%. Eind 2001 was daar nog 124% van over. "Een minder fraaie buffer", geeft De Beus toe.

Die buffer is ook aangetast door de grote aanwas van, grotendeels jonge, deelnemers. De Beus karakteriseert dit als een luxeprobleem. De buffer krimpt als gevolg van de toename van de pensioenverplichtingen, maar jonge deelnemers zorgen eveneens voor een goed premiebetalend draagvlak voor de toekomst.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 10 april 2002