BERLIJN - "Een man met een enorm charisma." Zo karakteriseert mr. Egbert van Wijngaarden (34), een van de weinige Nederlanders die ooit voor Leo Kirch heeft gewerkt, de persoon wiens media-imperium deze week ten gronde ging. Het betekent het grootste faillissement uit de Duitse bedrijfsgeschiedenis.

"Kirch was ook een visionaire man, die op het gebied van filmrechten de omvangrijkste catalogus buiten Hollywood opbouwde. Hij heeft een onbegrensde kennis over alles wat met film heeft te maken. Je zou hem met recht een filmkoning kunnen noemen. Eigenlijk een ongelooflijke ironie voor iemand die nu bijna blind is."

Van Wijngaarden werd in september 2000 door Kirch aangetrokken voor een nieuwe uitdaging: het Maxdome-project. Dit moest een interactief entertainmentplatform worden door beelden van televisie en film te integreren met internet. 200 mensen gingen aan de slag met een budget van 300 miljoen mark.

Ter gelegenheid van het kerstfeest van dat jaar hield Leo Kirch voor 2000 van de in totaal 9000 personeelsleden een toespraak. "Het moest afgelopen zijn met het gedonder in de familie. Iedereen werd opgeroepen met elkaar samen te werken", herinnert Van Wijngaarden zich. "Als Kirch het over 'de familie' had, dan bedoelde hij het bedrijf", verduidelijkt de Nederlander.

"Op zich zei Kirch die avond helemaal niet zo veel. Maar wat hij zei, had wel power. Kirch was een persoonlijkheid en dat straalde hij ook uit. Daarom kan ik me heel goed voorstellen dat het niet makkelijk was voor bankiers om tegen zo'n man 'nee' te zeggen als hij voor een krediet van een paar honderd miljoen kwam."

Met de oproep tot meer interne samenwerking legde Kirch de vinger precies op de zere plek, zo ervoer Van Wijngaarden tijdens zijn dagelijkse werkzaamheden. "Ik moest voor het nieuwe project beelden van verschillende productie-eenheden binnen het bedrijf bij elkaar brengen. Dat liep altijd uit op een hiërarchische strijd. Als ik kon schermen met de naam van Dieter Hahn - hij werd later bekend door zijn harde onderhandelingen om voetbalrechten - zat ik goed. Maar ik had ook wel mindere kaarten."

Externe bedrijven waarmee werd samengewerkt, werden altijd vanuit een machtspositie benaderd. "Wij zijn groot en jullie klein. Er was nooit sprake van een win-winsituatie, zodat er twee beter van zouden worden."

Het project waaraan Van Wijngaarden werkte, bleek al snel een doodgeboren kindje. Er werd in januari 2001 een punt achter gezet. Onze landgenoot behoorde bij de helft van het personeel die mocht blijven. Financiële moeilijkheden, maar ook zelfoverschatting, noemt Van Wijngaarden als oorzaken van de mislukking. Na nog een half jaar hield hij het wegens gebrek aan perspectieven bij Kirch voor gezien.

Als Van Wijngaarden wordt gevraagd een analyse te maken van de ondergang van het concern, zegt de Nederlander die een jaar in de keuken van Kirch kon kijken: "Het is een tragische fout geweest om de betaalzender Premiere alleen voort te zetten, toen Bertelsmann en CanalPlus zich terugtrokken. Toen is Leo Kirch financiële verplichtingen aangegaan die hij later niet meer kon opbrengen." De grootste verantwoordelijkheid voor het fiasco ligt bij de oprichter zelf, zo vindt de Nederlander. "Kirch heeft bewust gekozen voor een structuur waarin hij de macht had. Hij heeft die nooit kunnen afstaan."

Volgens Van Wijngaarden zal het faillissement ingrijpende gevolgen hebben voor de televisie- en filmafdelingen van het concern, "omdat je daar direct veel geld kunt besparen door producties stop te zetten". Ook verwacht hij dat de regionale zenders van het bedrijf in München, Hamburg en Berlijn zullen worden opgeheven. "Maar met de filmrechten van Kirch kan nog heel lang geld worden verdiend."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 10 april 2002