AMSTERDAM - De economie herstelt zich beetje bij beetje, maar de consument blijft uiterst voorzichtig. De koopbereidheid kwam op het laagste niveau uit sinds december 1996. "Als de consumentenbestedingen ver achterblijven, heeft dat negatieve gevolgen voor de economische groei", zegt Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie aan de Katholieke Universiteit Brabant.

.

De cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stemmen hem somber. "De groei van de economie wordt bepaald door wat de consument uitgeeft, de investeringen en de export", zegt Eijffinger. "Het producentenvertrouwen en de investeringen blijven aardig op peil. Als de koopbereidheid dan zo achterblijft, heeft dat gevolgen voor de groei van de economie."

Het CBS maakte gisteren bekend dat het consumentenvertrouwen in maart wederom is gedaald, terwijl het producentenvertrouwen daarentegen in februari nagenoeg gelijk is gebleven. Voor de maanden maart, april en mei verwachten de producenten dat de bedrijvigheid weer aantrekt.

MKB-Nederland onderschrijft dat de investeringen en het producentenvertrouwen op peil blijven. De organisatie voor middelgrote en kleine bedrijven spreekt wel van een diffuus beeld. Uit eigen onderzoek blijkt tot en met februari wel een grotere investeringsbereidheid bij ondernemers. "Kennelijk verwachten de ondernemers voor de langere termijn groei, wellicht door export", aldus secretaris economische zaken J. Rats van MKB-Nederland. Anderzijds noemt de organisatie het dalend consumentenvertrouwen "geen prettig nieuws".

"De enige verklaring die ik kan geven waarom de koopbereidheid zo achterblijft bij het voorzichtige herstel van de economie, is de hoge inflatie", zegt Eiffinger. "Vorig jaar zaten we op een inflatie van 4,5%. Voor dit jaar komen we op een inflatie uit van ten minste 3%. Met de redelijk gematigde loonontwikkeling in ons land, betekent dat een uitholling van de koopkracht van de consument.

De producent kijkt daar doorheen en heeft meer oog voor de langere termijn. Maar de consument kijkt gewoon naar wat erin zijn portemonnee zit."

Toch ziet woordvoerder Cees Boutens van de RAI Vereniging de afkalvende kooplust van de Nederlander nog niet terug in de verkoopcijfers. "De verkoop van het aantal verkochte auto's in de maanden januari en februari ligt 1 tot 1,5% boven die van dezelfde periode vorig jaar. Toen verkochten we ongeveer rond de 530.000 nieuwe auto's. De doelstelling is nu 500.000 auto's te verkopen en we zitten nog steeds goed op koers. We hebben geen signalen ontvangen dat het in maart slechter zou gaan."

Ook directeur Henk Kok van de Raad Nederlandse Detailhandel heeft geen geluiden gehoord over een dramatisch stagnerende verkoop. "Het is per definitie een slecht teken dat het consumentenvertrouwen daalt", zo zegt Kok. "Maar of de daling van de koopbereidheid is terug te vinden in alle sectoren is maar de vraag. De consument zal eerder grote aankopen uitstellen dan beknibbelen op de dagelijkse boodschappen."

Eiffinger denkt dan ook dat, naast de hoge inflatie, de invoering van de euro van invloed is op het bestedingspatroon van de consument. "De Nederlandsche Bank maakte onlangs nog bekend dat er wel degelijk sprake is van prijsstijgingen door de euro."

De hoogleraar hoopt dat Nederland flink kan meeliften op het herstel van de economie in de Verenigde Staten. "Het herstel in de VS zal niet in alle landen in Europa dezelfde positieve uitwerking hebben. Kijk maar naar Duitsland en Frankrijk waar het nog steeds erg slecht gaat. Maar de meer open economieën, zoals Nederland en Ierland, zullen van de opleving profiteren."

Het Centraal Planbureau (CPB) was ook verbaasd over het afgenomen consumentenvertrouwen. Het bureau denkt dat de economie weer zal aantrekken en verwacht voor dit jaar een groei van 1,25%. Een verbetering van het economisch klimaat zal ook doorwerken in het consumentenvertrouwen, aldus het CPB. "Dit zijn slechts de cijfers over één maand", zegt een woordvoerder. "De rest van het jaar verwachten we dat de economie verder aantrekt en dat zal het vertrouwen van de consument een impuls geven."

Eiffinger is niet zo optimistisch als het Centraal Planbureau. "De inflatie zal de consumentenbestedingen onder druk blijven zetten. Laten we hopen dat de trend dat consumenten het doen van grote aankopen uitstellen, niet aanhoudt. De overheid moet alle zeilen bijzetten om de inflatie te beteugelen. Anders zijn de gevolgen niet te overzien."

Maar Henk Kok van het RND houdt de moed erin. "Het verschil tussen wat er daadwerkelijk aan de kassa wordt afgerekend en wat de consument voelt, kan behoorlijk uiteenlopen."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 26 maart 2002