In tegenstelling tot het vorige debat kon er nu bij PvdA-lijsttrekker Melkert wel een lach af toen hij na het debat van Fortuyn een arm om de schouders kreeg. (Foto: ANP)

ROTTERDAM - De lijsttrekkers van de gevestigde politieke partijen PvdA, GroenLinks en D66 zijn er gisteren eindelijk in geslaagd om Pim Fortuyn te attaqueren in zijn opmerkelijk snelle opmars naar de politieke top van Nederland. Tijdens verhitte discussies over de wao en het allochtonenbeleid werd Fortuyn in het tweede lijsttrekkersdebat in Rotterdam bij tijd en wijle het vuur na aan de schenen gelegd.

Waar Melkert (PvdA), Rosenmöller (GroenLinks) en De Graaf (D66) het Pim Fortuyn behoorlijk lastig maakten, blonk met name VVD-troef Hans Dijkstal uit in absoluut stilzwijgen. De alsmaar populairder wordende Jan-Peter Balkenende trok samen met Fortuyn ten strijde tegen Paars.

Tijdens het debat bleek andermaal de passieve houding van VVD'er Dijkstal. De liberaal wekte geen moment de indruk in de race te zijn voor een broodnodige revanche van zijn partij.

De politieke voormannen hadden aanvankelijk opnieuw moeite om grip te krijgen op Fortuyn, die de discussie met enkele rake opmerkingen naar zich toe leek te trekken.

Maar PvdA-leider Melkert, D66'er De Graaf en GroenLinkser Rosenmöller schuwden gisteren tijdens het duel aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit de aanval niet bij gevoelige onderwerpen, zoals wao en allochtonen. Met name Rosenmöller boekte aan het slot succes toen hij de Rotterdammer zelfs met een mond vol tanden liet staan. "Als het debat voor jou een beetje moeilijk wordt, dan maak je alleen maar theater en reageer je niet inhoudelijk", zo deelde Rosenmöller uit.

Fortuyn was met stomheid geslagen toen de voltallige zaal met studenten van de Erasmus Universiteit, die zich tot dat moment niet tegen hem had gekeerd, de GroenLinks-voorman met gejoel en luid aanhoudend applaus bijviel.

Fortuyn keek vijf seconden stuurs voor zich uit, deed zijn microfoon demonstratief af en maakte aanstalten op te stappen. Toen hij toch bleef zitten en geen verweer had op de verbale klap van Rosenmöller, floot de zaal hem massaal uit.

Terwijl PvdA'er Melkert zich behoorlijk revancheerde voor zijn zwakke optreden in het eerste debat viel VVD-leider Dijkstal opnieuw op door aan de zijlijn te blijven staan.

De liberaal liet een afwezige indruk na, hij schuwde opvallend het debat met de naast hem zittende Fortuyn en koos veelal voor lange, moeilijke zinnen in plaats van de 'Jip en Janneke'-taal die VVD-voorzitter Eenhoorn wenst. De partijtop heeft Dijkstal afgelopen weekeinde juist aangespoord om in heldere taal de aanval op Fortuyn te openen. Dijkstal had het op een gegeven moment zelfs over 'de Kopenhagen-agenda'.

Paul Rosenmoller (GroenLinks) na het tv-debat met Pim Fortuyn (r). In het midden CDA-fractieleider Balkenende. (Foto: ANP)

Gaandeweg tijdens het debat groeide de kritiek op Fortuyn, met name van Melkert, Rosenmöller en D66-leider De Graaf en werd deze hard aangevallen op zijn plannen om mensen met kanker uit de wao te gooien en zijn harde lijn richting asielzoekers en allochtonen. Melkert, die bij het debat na de gemeenteraadsverkiezingen nors en hautain was, trachtte nu rake stoten richting Fortuyn uit te delen, maar kreeg daarbij felle concurrentie van Rosenmöller.

"Bij de wao-plannen van Fortuyn verlies je als je een ongeluk krijgt niet alleen je gezondheid, je baan en je sociale contacten, maar je raakt ook nog eens je uitkering kwijt", aldus Rosenmöller.

Fortuyn gaf aan dat mensen zich hiervoor maar particulier moeten verzekeren, maar Melkert, De Graaf en Rosenmöller waarschuwden dat dit voor mensen met lage inkomens onmogelijk zal blijken. "Die kant moeten we dus echt niet op", aldus De Graaf.

Vooral het doel van Fortuyn om allochtonen desnoods met dwang te sommeren zich in andere wijken of steden te vestigen, zorgde gisteren voor veel irritatie bij met name De Graaf, Melkert en Rosenmöller. De drie lijsttrekkers beschuldigden Fortuyn daarop van 'asociaal' gedrag.

CDA-leider Balkenende gebruikte het debat vooral ook om de paarse partijen stevig aan te pakken met verwijten over een veel te hoge lastenverlichting en het uit de hand laten lopen van zaken als de files, wachtlijsten en inflatie. De CDA'er deelt veel van de kritiek van Fortuyn, maar is het absoluut niet eens met diens oplossingen, al liet hij dat tijdens het debat niet rechtstreeks blijken.

"De mensen die zeggen dat VVD-minister Zalm het goed heeft gedaan, hebben geen gelijk", aldus de CDA'er die ook de gedoogcultuur van Paars hekelde, zoals bij softdrugs. Volgens Melkert is de tijd dat softdrugs konden worden verboden echter een gepasseerd station. De Graaf hekelde de opstelling van het CDA over euthanasie en het homohuwelijk. "Zeg dan gewoon dat je er vanaf wilt", beet De Graaf Balkenende toe.

Rosenmöller was na afloop tevreden over zijn aanval op Fortuyn. "Dat was een absolute voltreffer", zo reageerde ook PvdA-lijsttrekker Melkert na afloop op de reactie van Fortuyn. "Als het Fortuyn te moeilijk wordt, vlucht hij weg in theater." Rosenmöller vond de reactie van Fortuyn tekenend: "Dit is een man die alleen maar kan aanvallen en niet kan incasseren. Ik merkte in het debat al een paar keer dat hij dichtsloeg als we een zwakke plek raakten. Het is goed dat die ballon aan het eind van het debat is doorgeprikt."

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 22 maart 2002