HEERENVEEN - Natúúrlijk was het gaaf, zo'n eerste wereldtitel. "Lachen, hoor." Maar ondanks de intense vreugde maakte de sportman in Jochem Uytdehaage tweeledige gevoelens bij hem los. "Eerlijk gezegd word ik diep in mijn hart liever tweede na een zinderende tweestrijd op de tien kilometer met Gianni Romme, dan dat je een wereldtitel pakt op een allroundtoernooi waar na twee dagen de angel al uit is. Hoezeer ik dan waarschijnlijk ook zou balen."

Jochem Uytdehaage

Eigenlijk had de 25-jarige Utrechter maar één wens. "Dat de mensen dit niet als een wereldtitel zonder glans beschouwen." Het historisch perspectief, waar Uytdehaage zich overigens allerminst van bewust was, plaatste zijn zege echter in het juiste perspectief. Dat hem veertien Nederlanders voor gingen die vijfentwintig maal eerder na een WK de lauwerkrans kregen omgehangen, was in dat opzicht slechts een statistisch gegeven.

Aanzienlijk meer tot de verbeelding sprak het feit dat hij zich schaarde in het legendarische rijtje Hjalmar Andersen (1952), Fred-Anton Maier ('68) en Ard Schenk ('72) door zich als vierde schaatser uit de historie in één seizoen te laten kronen tot Europees, olympisch èn wereldkampioen. Op dat curriculum vitae plaatste hij, na de wereldrecords op de olympische vijf en tien kilometer, nog een derde huzarenstukje. Met zijn puntentotaal van 152.482 schrapte hij de naam van Rintje Ritsma uit de geschiedenisboeken. De Lemster, een van de grote afwezigen tijdens de driedaagse in Heerenveen, kwam tijdens de WK van 1999 in Hamar na het rijtje 36,51 - 6.30,38 - 1.48,69 - 13.37,47 uit op 152.651. Ter vergelijking: Uytdehaage noteerde achtereenvolgens 36,59 - 6.30,27 - 1.49,51 - 13.27,25, goed voor 152.482. "Pas wanneer je bedenkt hoe het schaatsen in elkaar steekt, realiseer je wat je eigenlijk gepresteerd hebt", meende Uytdehaage. "Het zal een zware kluif worden dit ooit van mijn leven nog eens te herhalen. Er is mij wel eens gevraagd wat me dit seizoen eigenlijk níet gelukt is. Het enige antwoord dat ik kan bedenken is mijn tweede ronde op de 1500 meter in Salt Lake City."

Eén telefoontje van zijn coach Gerard Kemkers was voor Uytdehaage voldoende om zich voor de laatste vijfentwintig ronden van jaargang 2001/2002 nog één maal op te peppen. "Ik heb nog een extra uitdaging voor je gevonden, zei hij. 13.30,61 rijden, dan heb je een wereldrecord punten. Dáár ga ik dan voor, heb ik hem geantwoord. Het was eigenlijk het laatste zetje dat ik nog nodig had." Dat vooruitzicht maakte zoveel los in de Utrechter, dat hij met tranen in de ogen in de kleedkamer zat. "Toen realiseerde ik pas: ik móet, nee, ik gá winnen. Ik was er enorm op gebrand met deze titel dubbel in de boeken te komen."

Het nimmer vertoonde puntentotaal spoelde de nare smaak van de zaterdag enigszins weg. Romme's diskwalificatie na diens fatale wissel op de 1500 meter met de Amerikaan Derek Parra speet Uytdehaage oprecht. Met zijn 1.48,34 (de beste tijd van het gehele veld, na wat de stayer van SpaarSelect "veruit de beste 1500 meter uit mijn loopbaan" noemde), zou Romme na drie afstanden de vierde plaats hebben ingenomen, met slechts een achterstand van 2,86 seconden op runner-up Uytdehaage. "Dat zou een retenspannende tien kilometer zijn geworden", wist ook Uytdehaage. Kemkers trapte na het aanschouwen van de veelbesproken kruising uit woede zelfs een gat in het ijs. "Ik had hier op de laatste dag graag een titanenstrijd gezien. Laat de beste maar winnen! Ik baalde écht, het speet me oprecht voor de sportman Gianni Romme en zijn coach Peter Mueller, voor wie ik een groot respect heb."

Nu bleef de spanning slechts beperkt tot de vraag of de Rus Dimitri Sjepel, eerste na drie afstanden, in de afsluitende tien kilometer in staat zou blijken tot een tijd van 13.30,47 zou kunnen komen om zijn leidende positie te consolideren. Het antwoord (13.43,14) deed de voormalig Europees kampioen zoals verwacht op de tweede plaats belanden, voor de Amerikaan Derek Parra en Uytdehaage's ploeggenoot Carl Verheijen.

Gevraagd naar het geheim achter de successenreeks bleef Uytdehaage het antwoord schuldig. Dat hij zich voor een wedstrijd opstelt als de underdog, zoals Verheijen het stelde, nee, daar kon hij zich niet in vinden. "Ik zie mezelf niet als underdog, maar ik ga een wedstrijd wel heel nuchter in. Zonder mezelf voor de gek te houden creëer ik een reëel beeld. Het is niet verstandig vantevoren te roepen dat je wel even wereldkampioen wordt. Dat geeft me mentale rust, ik kan mezelf altijd recht in de ogen kijken. Eenmaal op het ijs gebeurt de rest. Daar, en nergens anders, kom ik pas tot mezelf."

Hoe nu verder, luidde de logische slotvraag. Uytdehaage: "Wat moet ik nog doen? Stoppen, heb ik al gekscherend gezegd. Maar daar denk ik niet aan. Daarvoor vind ik het schaatsen nog veel te mooi. De komende zomermaanden zal ik nog meer moeten doen dan afgelopen seizoen het geval was. Ik moet op zoek naar kwaliteit met behoud van kwantiteit. Feitelijk zit ik dus met een luxeprobleem."

Kemkers: "Het wordt zaak dit seizoen vooral niet te cultiveren. Onder de vlag van TVM moeten we een nieuwe weg in slaan, anders lopen we het gevaar in te slapen. Dat maakt mijn taak van coach ook zo interessant. Jochem is typisch iemand van grote momenten, ik ben benieuwd hoe zich dat in het verdere verloop van zijn carrière gaat verhouden. We gaan kijken of er vanuit de favorietenrol andere knoppen indrukt moeten worden om het tot grote prestaties te brengen. Voorlopig zie ik nog voldoende details waarop hij zich kan verbeteren." Uytdehaage: "Op een tien kilometer kan het volgens Gerards berekeningen nog twee-tiende van een seconde sneller per ronde. Kun je nagaan. Als dat geen uitdaging is, weet ik het niet meer."

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 18 maart 2002