BARCELONA - Met veel veel duwen en trekken zijn de Europese regeringsleiders er het afgelopen weekeinde in geslaagd het vastgelopen economische hervormingsproces van de EU weer enigszins op de rails te zetten. Frankrijk heeft zijn verzet tegen de liberalisering van de energiemarkt voor bedrijven opgegeven en Spanje gaat eindelijk akkoord met een Europese energiebelasting. Hoewel de consument blijft aangewezen op het lokale nutsbedrijf, was premier Kok in zijn nopjes met het resultaat van de EU-top in Barcelona.

"Veel van de Nederlandse inzet is binnengehaald", constateerde Kok. "Het ging niet zonder slag of stoot, maar degenen die voorspelden dat het doodtij was met het Lissabon-proces hebben ongelijk gekregen, de vaart zit er weer behoorlijk in."

W. KOK: ...veel van de Nederlandse inzet is binnengehaald... (Foto: PETER-VINCENT SCHULD)

Twee jaar geleden spraken de Europese regeringsleiders in Lissabon af dat de Europese economie in 2010 de modernste en meest concurrerende ter wereld moet zijn, met 20 miljoen meer banen. Sindsdien is er weinig bereikt en begon de vrees post te vatten dat 'Lissabon' een doodgeboren kindje was en de Unie haar geloofwaardigheid zou verliezen.

De Fransen lagen het meest dwars wat betreft het liberaliseren van de energiemarkt. In het nu bereikte compromis kunnen alleen de bedrijven, van winkelier tot Hoogovens, in 2004 vrij kiezen. Dat zou neerkomen op zo'n 60% van de markt.

De meeste andere landen willen ook de huishoudens een vrije keuze van hun energieleverancier geven, maar het afbreken van het monopolie van staatsbedrijf Electricité de France (EdF) is voor de Fransen onbespreekbaar in het vooruitzicht van de verkiezingen.

"Liberalisering is goed maar het mag niet leiden tot de vernietiging van de publieke diensten, waar wij in Frankrijk zeer aan hechten", stelde een tevreden Franse president Chirac. Premier Jospin zei te vrezen dat liberalisering de stroomrekening voor huishoudens alleen maar duurder zal maken in plaats van goedkoper. "De ervaring in het buitenland wijst dat uit", meent de presidentskandidaat.

In ruil voor haar beperkte concessie eiste Frankrijk wel dat er een "richtlijn voor openbare diensten" komt, waarin staat dat iedereen, waar hij ook woont, recht heeft op een aansluiting op het stroomnet.

In Nederland is de energiemarkt al vrij maar zolang er geen EU-regeling is, kunnen Nederlandse energiebedrijven moeilijk klanten werven in het buitenland. Het Franse EdF pikt daarentegen overal de krenten uit de pap in landen die hun markt al geliberaliseerd hebben, een situatie die veel irritatie oplevert.

Tegelijk met de liberalisering van de energiemarkt in 2004 wordt een Europese ecotax ingevoerd. EU-voorzitter Spanje heeft in Barcelona eindelijk haar hardnekkige verzet opgegeven tegen het instellen van een Europese energiebelasting, waardoor er eind dit jaar een besluit over de details kan vallen. Met de opbrengst moeten de directe kosten van arbeid worden verlaagd om meer banen te creëren.

Ook het betaalbaar houden van de pensioenen in het licht van de vergrijzingsgolf was een speerpunt in de besprekingen. Aanvankelijk wilden de regeringsleiders afspreken dat de gemiddelde leeftijd waarop mensen in de EU stoppen met werken (nu 58) in 2010 naar 65 jaar zou gaan. Maar dat getal ging al gauw een eigen leven leiden, terwijl er geen sprake is van dwang of van het optrekken van de wettige pensioenleeftijd. Daarom zijn die leeftijden maar uit de slotverklaring gehaald en staat er nu slechts dat mensen langer aan de slag moeten blijven.

De slotverklaring roept lidstaten verder op de werkgelegenheid te bevorderen zonder aan de uitkeringen te raken. "Met die sociale balans onderscheiden we ons van andere economische grootmachten," stelde bondskanselier Schröder tevreden vast. Om de arbeidsdeelname van vrouwen te bevorderen moet er in 2010 voor minstens 90% van alle kinderen boven de 3 jaar opvang zijn en voor 33% van de baby's en peuters.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 18 maart 2002