AMSTERDAM - Het kabinet krijgt eind volgende week van de Sociaal-Economische Raad (SER) een unaniem wao-advies op zijn bureau. Enkele kritische kroonleden zetten alsnog hun handtekening onder het advies. Hiermee is de laatste hobbel in de SER voor een ingrijpende aanpassing van de wao genomen.
Binnen de SER werd gevreesd dat een verdeeld advies op voorhand door de Tweede Kamer van tafel zou worden geveegd. Dat politieke gevaar is nu geweken.
In ruil voor hun instemming krijgen de kritische kroonleden de mogelijkheid in een 'voetnoot' bij het advies een soort stemverklaring af te leggen. In de SER leggen de sociale partners momenteel de laatste hand aan een strenger wao-plan, dat alleen nog arbeidsongeschikten die volledig en gedurende vijf jaar arbeidsongeschikt zijn het recht op een wao-uitkering geeft.
De drie tegenspartelende kroonleden zijn niet de minsten: oud-minister Robin Linschoten, Casper van Ewijk namens het Centraal Planbureau (CPB) en Aage Bakker, directeur van De Nederlandsche Bank. Zij zetten grote vraagtekens bij het plan van de sociale partners om wao'ers een hogere uitkering te geven. Dit zou een aanzuigende werking hebben. Nu krijgen wao'ers gemiddeld 70 procent van hun laatstverdiende salaris. Dat moet in een nieuw wao-bestel 75 procent worden.
Daarnaast vinden zij het onverstandig om de zogenoemde Pemba-boete voor ondernemers af te schaffen. Ondernemers met een hogere wao-instroom dan gemiddeld krijgen deze boete. De genoemde kroonleden zien liever dat deze extra prikkel voor bedrijven pas verdwijnt als blijkt dat de instroom in de nieuwe wao ook daadwerkelijk afneemt. Tevens hebben zij moeite met de afspraak dat gedeeltelijk arbeidsongeschikten in hun tweede ziektejaar op een loonaanvulling kunnen rekenen als zij in het kader van hun herstel weer een of twee dagen gaan werken. In principe krijgen werknemers die 35 tot 80 procent worden afgekeurd in hun tweede ziektejaar niet meer dan 70 procent van hun laatste verdiende loon. Op aandrang van de vakbeweging is die regel opgerekt en kan dit salaris tot 85 of zelfs 90 procent van het laatstverdiende loon oplopen. Zeer onverstandig, zo oordelen de bewuste kroonleden.
Zij relativeren hun kritiek echter in de verwachting dat 'een hogere wao-drempel, strengere criteria en een eenduidige keuringspraktijk' toch soelaas kunnen bieden. Werkgevers en de vakbeweging oefenden de afgelopen weken zware morele druk op de kroonleden uit, door te stellen 'dat dit hét moment is een doorbraak te forceren in een van Nederlands grootste en meest hardnekkige maatschappelijke problemen'. Letterlijk werd hen te verstaan gegeven dat het daarbij niet uitmaakt of 'de nieuwe wao financiële voordeel oplevert, als de sluizen naar de wao op termijn maar dichtgaan'. Het CPB becijferde eerder dat het SER-advies niet of nauwelijks effect zal hebben. In het meest sombere scenario kost het jaarlijks zelf honderden miljoenen euro's meer, aldus het CPB.