Aanhangers van de oppositiepartij MDC geven blijk van hun steun op een bijeenkomst van hun voorman Morgan Tsvangirai. (Foto: REUTERS)

buitenland AMSTERDAM - Ruim vijf miljoen Zimbabwanen gaan vandaag en morgen naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. De uitslag is bij voorbaat een bron van spanning. Wint de zittende president Robert Mugabe, dan zal de oppositie moord en brand schreeuwen. Komt oppositieleider Morgan Tsvangirai als winnaar uit de bus, dan is er een reële kans dat de vlam in de plan slaat.

De ZANU-PF, de partij van de nog steeds strijdlustige Mugabe (78), liet deze week weten dat bij winst van oud-vakbondsleider Tsvangirai een militaire interventie meer dan welkom is. Of het zo ver zal komen, is zeer de vraag. Mugabe heeft er alles aan gedaan om er zeker van te zijn dat hij nog eens zes jaar aan zijn 22-jarige heerschappij kan plakken. Tot groot ongenoegen van het Westen.

De Europese Unie heeft Zimbabwe sancties opgelegd, de VS vaardigden een reisverbod voor Mugabe uit en het had niet veel gescheeld of Zimbabwe had uit de Britse Commonwealth gelegen. Reden is een verkiezingscampagne waarbij niets werd geschuwd. De ook in eigen land aan populariteit inboetende Mugabe zocht zijn toevlucht in repressieve wetgeving en gewelddadige intimidatie van de oppositiepartij MDC van Tsvangirai.

De afgelopen twee jaar zouden een kleine 100 oppositieleden zijn omgebracht. En alleen al de afgelopen dagen zouden 22 verkiezingsfunctionarissen van de oppositie zijn ontvoerd. Het hooggerechtshof, dat op de hand van Mugabe is, sloot gisteren tienduizenden kiezers met een dubbel paspoort uit van deelname. Dit treft vooral blanken en zwarte landarbeiders uit de buurlanden.

Volgens mensenrechtenorganisaties komt de helft van de kiezers niet op de kieslijsten voor en staan de namen van alle kiezers die de afgelopen vijf jaar zijn overleden nog op de lijsten. Het aantal stemlokalen in de steden waar de MDC sterk is, is gehalveerd. De drukte bij die stembureaus zal naar verwachting zo groot zijn, dat duizenden kiezers niet op tijd kunnen stemmen.

De Zimbabwanen die dit weekeinde de gang naar de stembus maken, zullen niet worden verwelkomd door onafhankelijke waarnemers. Het leger rukt massaal uit naar de stembureaus om, met wapen in de hand, een oogje in het zeil te houden. Het leger speelt een grote rol in de verkiezingen. Zo staat Sobusa Gula-Ndebele, een kolonel b.d., aan het hoofd van de commissie die op de verkiezingen moet toezien.

Echt belangrijk wordt het militaire apparaat wanneer de uitslag (waarschijnlijk op maandagavond) wordt bekendgemaakt. Leger- en veiligheidschefs zeggen "een groot probleem" te hebben om met MDC-kandidaat Tsvangirai samen te werken. Volgens opiniepeilingen komt het leger tegenover Tsvangirai te staan, maar die gaan uit van een eerlijke stembusgang.

Kritiek op Mugabe komt vooral uit de westerse landen. Buurlanden als Zuid-Afrika lijken hem de hand boven het hoofd te houden. Mugabe verwijt Tsvangirai speelbal van het Westen te zijn, niet een 'oorlogsveteraan' zoals hijzelf. De Britse premier Blair en andere blanken moeten volgens Mugabe "hun roze neuzen" uit Zimbabwes zaken houden.

Als Mugabe nog een termijn als president zou uitzitten heeft hij de respectabele leeftijd van 84 bereikt. Mugabe: "Deze vuist is 78 jaar oud en telt 78 pk die meneer Tsvangirai naar de grond kunnen sturen als we in de ring waren."

Tsvangirai, aangeklaagd wegens hoogverraad, viert zondag zijn vijftigste verjaardag. De vraag is of er een feestje komt. Volgens een regeringskrant is hij van plan nog voor de uitslag naar het buitenland te vluchten. Organiseert hij, bij winst van Mugabe, demonstraties, dan zal het leger keihard optreden, zo liet de minister van Informatie Jonathan Moyo aan de vooravond van de verkiezingen weten.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 9 maart 2002