door Willem Kool DUBLIN - De Ierse politieke partijen, de rooms-katholieke kerk en maatschappelijke organisaties zijn sinds enkele weken verwikkeld in een heftig emotioneel debat of de toch al strikte abortuswetgeving nog strenger moet worden. Morgen vindt hierover het vijfde referendum in 20 jaar tijd plaats.

Een voorstander van abortus heeft zichzelf met handboeien vastgeketend aan het hek voor het Ierse parlement in Dublin. Morgen wordt in Ierland het vijfde referendum over abortus gehouden, waarvan de uitkomst niet is te voorspellen. (Foto: REUTERS)

Volgens recente opiniepeilingen is het een nek-aan-nek-race tussen voor- en tegenstanders van de verscherpte wetgeving. Het betreft een amendement op een grondwetsartikel uit 1983. De uitslag voorspellen is onmogelijk. Inzet van het ingewikkelde referendum is of ongewenst zwangere jonge vrouwen, die met zelfmoord dreigen, uit sociaal oogpunt in Ierland een abortus mogen ondergaan.

Tot nu toe kregen zij hiervoor juridisch toestemming, omdat de Hoge Raad de dreiging met zelfmoord gelijk stelde met "een gevaar voor het leven van de moeder". Maar de Ierse regering wil van deze uitzondering af. Sterker nog, premier Bertie Ahern wil de vaak emotioneel zwaar getroffen meisjes 12 jaar celstraf geven als zij abortus plegen. Het wrange is dat deze straf langer is dan in rechtszaken tegen de meeste verkrachters wordt geëist.

Ondanks Ierlands strijd voor socialere en modernere Europese regels blijkt de invloed van de rooms-katholieke kerk en conservatieve politici sterk. Abortus is illegaal, tenzij de zwangerschap het leven van een vrouw in gevaar brengt. Een abortus is ook verboden als er sprake is van een verkrachting, incest of foetus- afwijking. Ierse vrouwen rest niets anders dan naar het buitenland te reizen. Vooral Groot-Brittannië is populair. Jaarlijks gaan daar circa 7000 vrouwen naar speciale klinieken voor een abortus.

Premier Ahern van Fianna Fail staat onder invloed van de almachtige rooms-katholieke kerk. Tegenstanders wijzen erop dat zijn vader tuinman was bij de Ierse kardinaal. Volgens hardnekkige geruchten heeft Ahern zijn moeder op haar sterfbed beloofd een totaal einde te maken aan de toch al beperkte abortuspraktijk. Ook zou hij om politieke redenen onafhankelijke rechtse parlementariërs in ruil voor steun aan de regering hebben beloofd de abortuswetgeving aan banden te leggen.

Ahern zei recent: "Wij geloven dat de meerderheid het leven van zowel de vrouwen als de ongeboren kinderen wil beschermen. De mensen willen geen stap in de richting van een vrijere abortus zetten."

Het referendum komt voort uit twee schrijnende abortusgevallen in 1992 en 1997. Het ging om meisjes van 14 en 13 jaar, die bekend staan als X en C. Zij waren beiden suïcidaal omdat zij via verkrachting zwanger raakten. Voordat de minderjarigen toestemming kregen naar Groot-Brittannië te gaan voor een abortus moesten zij door een wettelijk mijnenveld.

Oppositieleider Michael Noonan van Fine Gael noemde het regeringsvoorstel "onduidelijk, onzeker en onveilig". Volgens hem is een beslissing tot abortus "nooit gemakkelijk". Hij wil dat mensen met een pro-leven opvatting individuele zwangere meisjes en vrouwen die abortus willen plegen, met sympathie, gevoel en compassie tegemoet treden. Hij noemt de verscherpte wetgeving "hypocriet", omdat vrouwen voor een abortus massaal uitwijken naar het buitenland.

De strijd wordt op het scherp van de snede gevoerd. De rooms-katholieke kerk heeft 100.000 euro uitgetrokken voor het drukken van een miljoen folders voor straffere abortuswetgeving. Priesters riepen de gelovigen afgelopen zondag vanaf de kansel op het regeringsvoorstel te steunen. Sommigen gaat de wetgeving nog niet ver genoeg. De winnares van het Eurovisie Songfestival, zangeres Dana, vindt dat abortus in alle gevallen verboden dient te worden.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 5 maart 2002