WENEN - Een telefoontje naar Gerard van Velde zou voor atleet Bram Som geen kwaad kunnen. De schaatser weet als geen ander hoe het is om met minieme marges belangrijke wedstrijden te verliezen. Het overkwam hem twee weken geleden in Salt Lake City nog op de olympische 500 meter (vierde op 0,02 van brons), waarna hij echter op de dubbele afstand de kans kreeg (en greep) om zich te revancheren. Som zou tekenen voor een soortgelijk scenario. Hij kwam gisteren, op de openingsdag van de EK indoor in Wenen, slechts 0,01 seconde tekort om de series te overleven. Maar voor een tweede kans moet de 21-jarige Som wachten tot het buitenseizoen. "En dat is ontzettend zuur", besefte hij.
Som gold vooraf als een van de kopmannen van de omvangrijke Nederlandse ploeg (12 atleten), maar niet voor de eerste keer kon het 800-metertalent op een internationaal kampioenschap niet aan de verwachtingen voldoen. In zijn serie diende Som bij de eerste twee te eindigen om zich direct te plaatsen voor de halve eindstrijd. Hij werd derde, slechts centimeters achter de Rus Bogdanov: 1.49,08 contra 1.49,07. "Zeker op indoorbanen weet je dat het een tactisch spelletje wordt. Ik had op de laatste meters nog wel een 'boost' over, maar die gozer naast me (Bogdanov, red.) week ineens uit, ging duwen en ging trekken. En ja, dan lig je er in de eerste ronde van een zwak bezet EK indoor ineens uit. Dat is superteleurstellend."
Hij zocht naar oorzaken voor zijn falen, maar kon ze niet vinden. Natuurlijk, hij had een vervelende periode achter de rug. Marco Michels, nationaal recordhouder op de moderne vijfkamp en net als Som woonachtig in een topsporthuis in Arnhem, overleed vorige week onverwacht, vermoedelijk aan een hartstilstand. In plaats van deel te nemen aan een internationale wedstrijd in Chemnitz, koos Som ervoor om de begrafenis van Michels, die net als hij toewerkte naar de Zomerspelen van 2004 in Athene, bij te wonen. "Ik kende hem goed. We woonden immers onder een dak. Zijn dood drukt je in een klap met je neus op de feiten. Je schrikt ontzettend van zoiets", sprak Som daags voor zijn race. Ook achteraf wilde hij de impact van het dramatische incident niet als excuus opvoeren. "Je weet dat zoiets ten koste gaat van je wedstrijdritme, maar daar wil ik het niet aan wijten."
Evenmin was er volgens de pupil van trainer Honoré Hoedt sprake van een mentale blokkade. Op basis van zijn persoonlijke record op de 800 meter behoort Som tot de wereldtop. Maar op toernooien, waar het doorgaans op tactiek aan komt, gaat het vaak mis. De afgelopen twee jaar kon Som bij de Spelen in Sydney (zijn eerste seniorentoernooi), de EK voor neo-senioren in Amsterdam en de WK outdoor in Edmonton ook al niet aan de verwachtingen voldoen. "Na Edmonton heb ik tegen mezelf gezegd dat het anders moest. Plezier dient voorop te staan. Daar was het niet leuk. Ik stond met slechte benen aan de start, wilde op dat moment liever thuis op de bank zitten. Ook na het startschot kreeg ik dat idee niet uit mijn hoofd", aldus Som, die daarna uit gesprekken met anderen (o.a. Marko Koers en oud-atlete Ellen van Langen) leerde dat negatieve spanning geen onbekend fenomeen is. Joop Alberda (technisch directeur van NOC*NSF, red.) belde hem ook nog. Som: "Hij adviseerde me contact op te nemen met Ron Zwerver. Die had daar ook last van." Sinds gisteren staat ook een telefoontje aan Gerard van Velde op de agenda.
Som was niet de enige landgenoot die teleurstelde. Trainingsgenoot (en debutant) Arnoud Okken sneuvelde eveneens in de series van de 800 meter en ook Virgil Spier (60 meter horden), kogelstoter Rutger Smith alsmede de polsstokhoogspringers Christian Tamminga (enkelblessure) en Monique de Wilt overleefden de eerste schifting op hun onderdeel niet. Dat lukte twee jongelingen in oranje-tenue verrassend genoeg wel. Gregory Sedoc en Marcel van der Westen, beiden deel uitmakend van de trainingsgroep van Ineke Bonsen, plaatsten zich - weliswaar als tijdsnelsten - voor de halve eindstrijd op de 60 meter horden.
Van der Westen trad in zijn serie aan in de baan naast Colin Jackson, maar de Amsterdammer bleek daardoor geenszins van zijn stuk gebracht. "Het is een grootheid, maar ik schrik er niet van. Een andere jongen ging vlak voor de start nog even een handtekening aan hem vragen, zoiets gaat me veel te ver", aldus Van der Westen, die in zijn serie uitkwam op 7,72 seconden, slechts 0,04 boven zijn persoonlijke record.
Gregory Sedoc, zoon van voormalig ver- en hinkstapspringer Roy Sedoc, legde de 60 meter horden binnen drie minuten twee keer af. De eerste maal was er sprake van een valse start, maar enkele atleten - onder wie Sedoc - hoorden niet dat ze teruggeschoten werden en voltooiden de race. Direct daarna bleek de 20-jarige atleet genoeg kracht in zijn benen over te hebben om er nog een tijd van 7,78 uit te persen. Net genoeg om door te gaan naar de halve finale van vanmiddag. "Ik hoop niet dat ik dan weer zo'n dramatische start heb."
EK indooratletiek. Eindstand vijfkamp: 1. Prochorova (Rus) 4622 punten, 2. Gomes (Por) 4595, 3. Kluft (Zwe) 4535.