AMSTERDAM - Met de groeiende vraag naar gezondheidszorg dreigt het personeelstekort in de sector dit jaar met tienduizenden mensen op te lopen. Vandaag houden ruim duizend zorginstellingen open dag om het werk in de zorg te promoten.

Ook de overheid spaart kosten noch moeite om de tekorten in de sector binnen de perken te houden. Dit jaar alleen al stelt het kabinet hiervoor €450 miljoen ter beschikking. Maar geld alleen is niet genoeg om meer handen aan het bed te krijgen.

De tekorten in de gezondheidszorg gelden vooral voor het verplegend en verzorgend personeel.

Lege operatiekamers, lange wachtlijsten, hoge werkdruk en oplopend ziekteverzuim zijn de gevolgen. De sector is druk bezig met werven. Vandaag houden ruim duizend zorginstellingen een open dag, er is een zorgkrant gedrukt waarin alles staat over werken in de zorg en de zogeheten zorgbus toert door het hele land om personeel aan te trekken. Volgens Hans van Dartel, beleidsmedewerker van het Landelijk Bureau Ethiek in de Zorg, vloeit het tekort aan verplegers en verzorgers voort uit het geringe aanzien van dit type werk. "De verpleging en verzorging worden ook wel 'gewone zorg' genoemd", zo legt de ethicus en ex-verpleegkundige uit. "Het wassen en verzorgen van mensen heeft een lage status. Mensen vinden het fantastisch dat het gebeurt, maar verklaren je voor gek als je het doet."

Maar 'gewone zorg' bestaat volgens de ethicus niet: "Iemand voeren die dement is bijvoorbeeld, is simpel. Maar een dementerend persoon het gevoel geven dat er een maaltijd wordt geserveerd, is een stuk moeilijker. We moeten dus zorgen dat de sector een hogere status krijgt. Dat verhoogt de aantrekkingskracht van de sector."

De zorgbus stond gisteren onder andere in het centrum van het Overijsselse Steenwijk. (Foto: Francois Wieringa)

Ook binnen de zorginstellingen genieten verplegers volgens de ethicus te weinig aanzien. "In een ziekenhuis spreekt men van specialisten en 'het personeel'", redeneert Van Dartel. "Dat moet niet kunnen, want dat geeft al aan dat er een duidelijk onderscheid bestaat. Bovendien is de kloof tussen managers aan de ene kant en verplegers en verzorgers aan de andere kant vaak veel te groot. Hierdoor hebben verplegenden het gevoel dat er niet naar ze geluisterd wordt. Gebrek aan betrokkenheid is het gevolg. Dat los je niet alleen met een zak geld op."

Recente resultaten van onderzoeksbureau Prismant lijken de stelling van de ethicus te onderschrijven. Uit een enquête onder 163.000 werknemers die onder de ziekenhuis-cao vallen, blijkt dat het salaris pas op de achtste plaats komt. Verplegers en verzorgers zijn volgens het onderzoek minder tevreden met hun werk dan managers. Uit het rapport blijkt ook dat de communicatie binnen de instellingen nogal te wensen overlaat. Zo heeft ruim de helft van de geënquêteerde werknemers nog nooit een beoordelingsgesprek gehad.

Maar de meest verontrustende uitkomst van het Prismant-rapport is dat één op de vijf werknemers van plan is om binnen twee jaar de zorg te verlaten.

In combinatie met de groeiende vraag naar zorg zou dit het huidige tekort alleen maar aanjagen. Om dit te voorkomen proberen zorginstellingen en verzekeraars onder andere verpleging en verzorging uit het buitenland aan te trekken. Maar staatssecretaris Vliegenthart (Volksgezondheid) wil daar niets van weten. "Daar moet de zorgsector nu echt eens mee stoppen. Alle ervaringen leren dat de begeleiding van buitenlandse personeelsleden veel tijd en energie kost en vaak op teleurstellingen uitloopt."

Volgens ethicus Van Dartel geeft het halen van personeel uit het buitenland de heersende armoede in de zorg wel aan. Instellingen moeten van binnenuit proberen zaken te veranderen. Door bijvoorbeeld over de oorzaken van ervaren werkdruk te spreken zodat verplegers zich serieus genomen voelen. De vraag is hierbij niet of daar tijd voor is, maar hoeveel prioriteit eraan wordt gehecht."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 2 maart 2002