AMSTERDAM - Als Ralph Inbar vanavond bij de Tros start met zijn nieuwe programma ZELFPORTRET is dat symbolisch voor Ralphs verlangen om positieve televisie te maken. In een nagebouwd schildersatelier in de studio ontvangt hij vanavond de voorzitter van de Tweede Kamer, Jeltje van Nieuwenhoven. En daar wordt haar gevraagd een portret van zichzelf te schilderen of te tekenen.

Tijdens dit schildersdebuut babbelt Ralph op ontspannen manier met Jeltje "maar", zegt hij "voor ze gaat schilderen, krijgt ze net als iedereen een schort voor en dat zorgt er altijd voor dat je je anders gedraagt. Je bent kwetsbaarder, ook al omdat je iets moet doen wat niet je vak is en je vaak nog nooit gedaan hebt. Maar tegelijk geeft het een soort vrij gevoel en ik heb gezorgd dat je geen andere camera ziet."

Wat dat betreft is Ralph zijn Banana Split-format trouw gebleven.

De camera's staan verborgen achter one way mirrors en alle techniek is weggewerkt waardoor er een heel intieme sfeer ontstaat en men makkelijker praat.

Ralph zegt: "De mensen flappen er op deze manier meer uit dan ze anders zouden doen. Het is ook meer babbelen dan een interview en zeker geen kruisverhoor. Ik ben er ook niet op uit om iemand neer te sabelen of onderuit te halen wat tegenwoordig de nieuwe trend is in tv-land."

"Afzeik-tv is 'in' en dat lijkt steeds erger te worden. Ik vind dat het cynisme, het gebrek aan respect nu hoogtij viert in de tv-wereld en ZELFPORTRET is daarop nu mijn antwoord. Ik geloof in positieve tv, mensen in hun waarde laten.Waarom wordt men zo vaak agressief? In de tv-wereld is men er toch op uit iemand aan te vallen, kapot te maken."

"Ik zag laatst HANS DIJKSTAL in NETWERK. Daar zaten twee reporters al klaar voor de aanval: Fons van der Poel en nog een journalist. Waarom twee mensen? Van der Poel is journalist genoeg om zelf zo'n gesprek te doen. Twee tegen één vind ik geen fair play. Bij BAREND EN VAN DORP lijkt het er ook op dat de afgang van een gast hun succes is. Ik wil niet zeggen dat het geen goed programma is, maar waarom toch die negatieve sfeer in zoveel uitzendingen en dat cynisme. Men is onbeleefd, men steekt à la Knevel graag het vingertje op. Men overschrijdt de grenzen van de goede smaak en ik voel dat het publiek daar toch ook genoeg van heeft. Het is tijd voor blijde televisie, voor mensen die op het scherm iets presteren."

"Wat dat betreft heeft de reality-tv het niveau van de Nederlandse televisie geen goed gedaan. De amateurs van deze programma's, de bewoners van die huizen of villa's met camera's, hebben de vakmensen van het scherm verdrongen. In een land waar zoveel goede acteurs en actrices geen werk hebben en brodeloos zijn gemaakt door de reality-tv, is de balans van mensen die iets kunnen en niets kunnen op tv verdwenen!"

"Wanneer zie je nog orkesten of balletten op tv? Die kosten natuurlijk veel geld en onbekende mensen die zich laten bekijken door de camera's doen het gratis, alleen maar omdat ze op tv komen. Zo wordt de televisie de speeltuin van het non-talent en dat is jammer. Ik houd van televisie, maar ik wil voor mijzelf televisie maken die me blij maakt. De meeste programma's - enkele uitgezonderd, er zijn ook goede programmamakers - maken me treurig."

Ralph Inbar vervolgt: "Dat afglijden van het niveau heeft er nu al toe geleid dat er gesproken wordt over een 'platvorm' van mensen die iets aan de verloedering willen doen."

PLAT-vorm is wel een opmerkelijke betiteling voor deze waarschijnlijk komende campagne tegen platte tv.

Ralph: "Men spreekt maar over programma's die achter de decoder moeten. Ik ben tegen censuur, maar tegen sommige programma's moet het publiek worden beschermd en er zijn uitzendingen waarin men eigenlijk de mensen die er in te zien zijn, tegen zichzelf dient te beschermen. Je moet mensen in hun waarde laten en daar heb je het woord weer - met respect behandelen. Maar het woord respect lijkt te zijn uitgestorven in de tv-wereld en dat doet mij als gepassioneerde tv-maker pijn."

Ralph wil niet de indruk wekken dat hij een zeur is, zo iemand die alleen maar zegt hoe goed en mooi het vroeger allemaal was. Zo zit hij niet in elkaar. Hij staat midden in het leven, maar juist daardoor signaleert hij dat de tv op weg is in een neerwaartse spiraal te geraken.

"Daar is ook de gewenning, het idee dat alles zo moet en is. Denk eens aan Jerry Springer. Vroeger sprak men daarover, leverden die schokkende uitzendingen nog stof tot gesprek. Nu is Springer, zoals ik laatst al zei, een 'softie' geworden. Niemand kijkt er meer van op. Dat is al een teken van het verval, de goede smaak die in gevaar is gekomen."

Ralph ergert zich ook aan de stijl van interviewen.

"Men is, denk ik, soms vergeten dat een goed interview vooral ook luisteren is, in plaats van iemand de les te willen lezen of de grond in boren. Natuurlijk", zegt hij, "moet je pittige vragen kunnen stellen, mag zo'n gesprek best spannend worden, maar de interviewers tonen vaak een soort hoogmoed en spelen geen fair play. Ze hebben een lijst vragen klaar en hebben voor het gesprek begint al in het hoofd hoe ze iemand het beste neer kunnen sabelen. Dat vindt men scoren. Dan is men blij. Jammer is dat."

"In mijn programma ZELFPORTRET ga ik ervan uit dat ik in de eerste plaats mensen heb uitgekozen die ik bewonder en die bijzonder zijn. Ik wil ze niet in een hoek drijven of aanvallen maar ze nu eens laten zien zoals ze écht zijn. En dat levert in de gesprekken die ik nu al heb opgenomen met Jeltje van Nieuwenhoven, Daphne Deckers, Hans Dijkstal, mr. Moszkowicz en anderen toch een heel ander beeld op dan we van die mensen hebben."

"Zo'n schildersatelier zonder camera's brengt al een heel intieme sfeer. De mensen zijn ook, omdat ze vaak voor het eerst moeten schilderen of tekenen, zichzelf - aandoenlijk soms in hun onbeholpenheid, maar daardoor leer je ze wel kennen."

"Een gesprek duurt veertig minuten. Dat geeft je de mogelijkheid momenten te laten zien die je anders door tijdgebrek uit zo'n opname zou knippen. Het geklungel, het vallen van een palet met verf, de wanhoop omdat men er niet uitkomt met het zelfportret. Daar hebben we tijd voor en dat, samen met het gesprek, biedt naast het portret dat zij van zichzelf maken ook figuurlijk een bijzonder portret op van de geïnterviewde. Dat heb ik nu bij de opnamen van de eerste zes gasten al gemerkt."

En elke uitzending is er natuurlijk weer de vraag: zal zo'n zelfportret dat hij of zij moet maken, lukken? Of wat zal hij of zij ervan brouwen?

JELTJE VAN NIEUWENHOVEN die vanavond - daar is ze tenslotte voorzitter van de Tweede Kamer voor - de serie ZELFPORTRET opent, komt over als een vrouw, zoals Ralph zegt, die recht door zee is. Een vrouw ook zonder opsmuk die veel in haar mars heeft.

NANCE, de Tros-presentatrice, zal men ook in actie zien in het schildersatelier. "Ze was een internationale popster, maar besloot daar op een dag zelf mee te stoppen. Ze is met die popcarrière miljonaire geworden, maar is als presentatrice toch een heel nieuwe loopbaan begonnen. Daar heb ik bewondering voor", aldus Inbar. Nance praat ook openhartig over de wijze waarop zij met haar ziekte van Crohn omgaat.

"En een man als mr. Moszkowicz ", aldus Ralph Inbar, "is immers op de rechtbank vaak keihard, maar hier bleek hij een heel warm mens te zijn, zoals je hem nog nooit eerder gezien hebt. Hij zei nog: 'Heel slim, mijnheer Inbar, zo'n atelier en dit schilderen. Ik zeg nu dingen die ik anders nooit gezegd zou hebben.' Dat is het psychologische geheim achter deze formule waarvoor nu ook internationaal al belangstelling is. De formule laat mensen die bekend, maar daarbij ook heel bijzonder zijn, iets doen wat zij eigenlijk niet beheersen. En dan val je toch helemaal terug op jezelf, kan je geen rol meer spelen, valt het masker af."

Ralph praat, hoewel hij nu al bijna veertig jaar televisie maakt - waarvan ruim dertig jaar bij de Tros - nog met net zoveel enthousiasme over dit medium als toen hij ermee begon. Over zijn werk zei hij in het vakblad Broadcast: "Ik wil niet alleen televisie maken om brood op de plank te krijgen. Kwaliteit is voor mij het allerbelangrijkste. Ik moet verantwoording afleggen aan mezelf."

Het is de andere kant van de op het oog zo ontspannen, zorgeloze man, die ons nu al zo'n eenentwintig jaar trakteert op Banana Split, wellicht het langst lopende succesvolle programma van de Nederlandse televisie.

Verveelt het niet altijd hetzelfde programma te moeten maken en mr. Banana Split te blijven?

Ralph: "Banana Split is een enorm creatief programma. Een cabaretier werkt maanden aan een nieuwe theatershow met grappen, waar hij na try-outs dan een of twee jaar mee op tournee gaat. Maar van mij wordt verwacht dat elke Banana Split weer nieuwe grappen en vondsten laat zien, waar je ook nog om moet lachten. En humorcomedy is toch het moeilijkste dat er is. Elke show is een totaal nieuwe productie. En try-outs bestaan er niet. Het moet meteen goed zijn, je kunt zo'n scène met een cast waarin hij of zij in de val loopt, ook nooit overdoen."

Ralph praat met liefde over 'zijn kind' dat door anderen in ons land veel geïmiteerd wordt. Echt boos kan hij er niet meer om worden als hij hoort dat stunts die hij al jaren geleden in Banana Split heeft laten zien, nu precies zo worden overgenomen in andere programma's. Met imitaties heeft hij leren leven.

Hij zegt lachend: "Ik denk dan maar, er is maar één Ajax en ja, dan heb je ook nog IJsselmeervogels! Zolang ik maar de beste blijf."

Hij kan wel woedend worden als hij signaleert dat men in een candid-cameraprogramma de scènes ensceneert en de slachtoffers gewoon ingehuurde acteurs of figuranten zijn. "Dan is zo'n programma dat men Candid Camera noemt, gewoon gescripted. En dat vind ik een devaluatie van Candid Camera. Ik zet wat dat betreft vraagtekens bij het programma You're Candid van Yorin. Als dit ook echt zo zou zijn, overweeg ik daar gerechtelijke stappen tegen te ondernemen. Met dit soort zaken bedrieg je de kijkers. De spontaniteit, het niet weten, is dan gewoon allemaal nep."

De vader van de Candid Camera, wijlen Alan Fund heeft voor hij stierf nog zo'n proces gevoerd tegen een programma in Amerika dat het met de waarheid niet zo nauw nam en alles had 'opgezet'. Dat won hij. Ralph heeft jaren samengewerkt met Alan Fund, de uitvinder van Candid Camera TV. Ralph: "Hij had eerst een radioprogramma waarin hij met verborgen microfoontjes werkte en daar maakte hij later dus een tv-versie van."

Is er weleens een stunt niet gelukt?

Ralph hoeft maar even na te denken "Dat was met Tatjana Simic in Londen. We hadden geregeld dat zij zogenaamd in een restaurant een belangrijke afspraak zou hebben met een hoge BBC-functionaris. Alles was voorbereid, het decor, de mensen die als ober mee zouden werken, maar Tatjana kwam gewoon niet opdagen. Dat is typisch Simic. Ze bleef liever in haar hotel. Ik heb toen alleen als herinnering de set up, het decor nog gefilmd en dat was het dan."

Inbar heeft de BANANA SPLIT-formule een geheel eigen stijl gegeven sinds TEDDY SCHOLTEN in de jaren vijftig begon met het eerste candid-programma KIEKEBOE op de Nederlandse tv, later gevolgd door POETS met Fed Oster. Banana Split heeft alle trends die vele jaren overleefd door creativiteit en omdat Ralph zichzelf trouw is gebleven

"Maar eigenlijk kan je zeggen dat dit het eerste reality tv-programma in ons land was, maar we hebben wel gezorgd dat het niveau behouden bleef en bepaalde grenzen niet werden overschreden."

Ralph is ook dertig jaar de Tros trouw gebleven, uniek in deze tijd van job-hoppers. "Ik heb het er goed, waarom zou ik er niet blijven", zegt hij. Hij kan het goed vinden met Tros-directeur HUIB BOERMANS en voorzitter KAREL VAN DOODEWAARD. "Prima mensen die begrijpen dat je als creatieveling toch vrijheid nodig hebt."

Ralph is niet meer in vaste dienst van de Tros, maar startte vijf jaar geleden zijn eigen productiemaatschappij FUN-CHANNEL. Daar sloeg hij internationaal ook al behoorlijk zijn vleugels mee uit

Zijn TV Masqué won de Gouden Roos in Montreux en was ook een groot succes bij de Italiaanse Rai tv en nu is er sprake van dat het ook in Amerika op de buis komt. "Dick Clark Productions in Los Angeles is er heel enthousiast over. Je merkt ook in Amerika dat er na die elfde september behoefte is aan humor, menselijke warmte en niet zozeer meer aan voorgeprogrammeerde comedy's die zo uit de computer lijken te komen en zichzelf steeds weer herhalen."

Ook Ralphs programma TAKE TWO, waarin kinderen commercials naspelen, is internationaal een hit. Ralph is ook een der steunpilaren van de Israëli TV, die hij in 1968 mede oprichtte en van start liet gaan. Hij presenteerde er jaren Banana Split en drie jaar geleden regisseerde hij vanuit Tel Aviv het Eurosongfestival.

Ralph heeft zijn hart verpand aan de televisie. Er waren jaren dat hij alleen voor dit medium leefde, maar hij heeft nu toch ook al vijftien jaar een stabiel privé-leven. Hij heeft in TREES SANSEN een ideale levenspartner gevonden.

"Ik heb haar bij de BRT leren kennen, waar zij productiewerk deed en we zijn nu al vijftien jaar bij elkaar", zegt Ralph. "Zij heeft twee dochters uit haar eerste huwelijk, met wie ik een echte gezinsband heb opgebouwd. Marjan (27), die bij Sky News werkt en nu in Israël is, en An die voor Fox Kids actief is. Allebei in de tv-wereld dus."

Een heel tv-gezin dat Ralph tot een echte familieman heeft gemaakt en die familie-entertainment misschien ook daarom hoog in het vaandel heeft staan. Hij is ook blij dat Joop Daalmeyer nu netmanager is geworden van Net 2 waar de Tros op uitzendt met steeds meer succes.

"De vorige netmanager Rob Bremer was een ramp", zegt Ralph. "Die had een hekel aan amusement, dat kon je aan alles merken. En toch heeft de Tros als grootste familie van Nederland zijn groei en bestaan daaraan te danken. Daalmeyer begrijpt dat gelukkig. Er is toch niets mooier dan de mensen blij te maken, positieve tv te maken", aldus Inbar, die men vanavond dus in actie kan zien met de eerste aflevering van ZELFPORTRET bij de Tros op Net 2.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 2 maart 2002