AMSTERDAM - Rijkswaterstaat houdt al enige tijd een lijst bij van frauderende bouwbedrijven. Daarmee loopt het vooruit op een overheidsbrede maatregel waarop momenteel gestudeerd wordt. Als gevolg van de bouwfraude-affaire wil het kabinet bedrijven die zich schuldig maken aan fraude uitsluiten van toekomstige rijksopdrachten.

Ook van fraude verdachte bedrijven zoals HBW en Strukton (Schipholtunnel) moeten op de zwarte lijst, meent GroenLinks. (Foto: Dijkstra bv)

Verbanning naar de zwarte lijst is de meest gevreesde maatregel die de overheid kan nemen bij geconstateerde fraude of omkoping. "De zwarte lijst komt alleen in beeld bij grote zaken, waarbij soms ook Justitie wordt ingeschakeld", aldus een woordvoerder van het ministerie van Verkeer & Waterstaat. "Meestal wordt een andere oplossing gevonden, maar daar wordt wel de voorwaarde bij gesteld dat bedrijven aantoonbaar hun eigen organisatie verbeteren."

Een mogelijke grootscheepse bouwfraude kwam enkele maanden geleden aan het licht. Volgens oud-directeur Ad Bos van het Groningse bouwbedrijf Koop Tjuchem zouden bouwbedrijven elkaar vergoedingen toeschuiven wanneer een offerte niet leidt tot een bouwopdracht. Die betalingen zouden worden gedaan door die bouwer die de opdracht heeft binnengehaald. Deze handelwijze is al tien jaar verboden.

Op de zwarte lijst van Rijkswaterstaat zijn de afgelopen tien jaar verschillende bouwbedrijven terechtgekomen. Daarover wordt uiteindelijk besloten door de directeur-generaal van Rijkswaterstaat. De frauderende ondernemingen zijn van opdrachten uitgesloten geweest voor een periode van maximaal twee jaar. Bij hele zware vergrijpen is definitieve uitsluiting mogelijk. Het departement is de grootste opdrachtgever van infrastructurele werken als bruggen, spoorlijnen en snelwegen. Uitsluiting van rijksopdrachten kan plaatsvinden als een bouwbedrijf zijn offerte intrekt. Dat is verboden. Ook kan een bedrijf op de zwarte lijst komen als er fraude of een poging tot omkoping is geconstateerd. De duur van de straf is afhankelijk van de ernst en de omstandigheden per geval.

Een woordvoerder wilde niet zeggen welke bedrijven op de zwarte lijst van Rijkswaterstaat staan. Ook worden er geen mededelingen gedaan of er überhaupt momenteel bedrijven op de lijst staan.

Sinds kort is de zwarte lijst weer actueel. Het kabinet heeft onlangs geopperd om rijksbreed een zwarte lijst in te voeren. Op de verschillende departementen wordt momenteel gepiekerd hoe men invulling kan geven aan een mogelijke zwarte lijst. De ervaringen van Rijkswaterstaat zullen daarbij worden meegenomen. "Het is nogal gemakkelijk om te roepen dat er een zwarte lijst ingesteld moet worden. Maar het is géén makkelijke zaak om het uit te voeren. Er zitten nogal wat haken en ogen aan", zegt een woordvoerder van Economische Zaken daarover.

Vraag is wat te doen met bedrijven die verdácht worden van fraude? Twee Kamer-lid Van der Steenhoven van GroenLinks heeft gesuggereerd de bedrijven Strukton en HBW, verdacht van fraude bij de aanleg van de Schipholtunnel, uit te sluiten van nieuwe opdrachten. Maar dat gaat de minister van Justitie te ver. Die vindt dat er een veroordeling moet liggen, voordat een bedrijf op de zwarte lijst komt.

Probleem is echter dat er enige jaren overheen gaan tussen het moment dat een bedrijf schuldig wordt verklaard en op de zwarte lijst wordt geplaatst en het moment dat een onderneming als verdacht wordt aangemerkt. Staatssecretaris Remkes van Volkshuisvesting denkt er daarom nog over na in hoeverre aan de zwarte lijst een terugwerkende kracht kan worden toegekend.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 20 februari 2002