UTRECHT - Bankverzekeraar Fortis heeft de financiële wereld gisteren geschokt met een wel heel late winstwaarschuwing. Terwijl ABN Amro de publicatie van haar cijfers al bijna een week achter de rug heeft en branchegenoten als ING Groep (28 februari) en Aegon (7 maart) in min of meerdere mate in de startblokken staan, waarschuwde Fortis voor de tweede keer in drie maanden voor een tegenvallend resultaat dat pas op 13 maart definitief wordt gepubliceerd. "Te vroeg zijn we zeker niet", erkent een woordvoerder. "Maar te laat evenmin."

De timing is slecht, het bericht is slecht en het verhaal is incompleet, oordeelde een analist gisteren nadat Fortis haar winstverwachting opnieuw neerwaarts bij moest stellen. Ging de bankverzekeraar voor 2001 aanvankelijk nog uit van een toename van de netto operationele winst per aandeel van 12% (ten opzichte van de €1,94 over 2000), bij de publicatie van de negenmaandscijfers volgde een eerste winstwaarschuwing.

Fortis deed daarbij een beroep op het eerder gemaakte voorbehoud van 'een niet verder verslechterd economisch klimaat'. Dat klimaat verslechterde in de loop van 2001 wél, en wel dermate snel, dat beleggers blij mochten zijn als de netto operationele winst per aandeel in 2001 met 'ongeveer 5%' zou toenemen. "Omdat de neerwaartse trend in de economie en de financiële markten aanhoudt, zal het wellicht verstandig zijn om in het vierde kwartaal extra voorzieningen te treffen voor de krediet- en beleggingsportefeuilles", bouwde Fortis opnieuw een voorbehoud in.

Analisten hielden op basis van deze nieuwe achterdeur al rekening met een tegenvaller. David van der Zande (Stroeve) beraamde deze op ongeveer €250 miljoen. Het worden er bijna 380 miljoen, bleek gisteren. "Een negatieve verrassing", reageerde de analist dan ook. "Het bedrag is de helft groter en de timing is dubieus." Drie maanden immers gingen heen over de eerste uitspraak over mogelijk extra voorzieningen in het vierde kwartaal en het daadwerkelijk aankondigen ervan. "Branchegenoten als Axa en Zurich waren veel sneller", constateert de analist.

"Los van wie dan ook kun je wel heel snel dingen gaan roepen over je winstontwikkeling", reageert een woordvoerder van Fortis op de kritiek, "maar wij hebben er voor gekozen om de zaken eerst heel grondig te onderzoeken en dan pas iets concreets te zeggen." Met een inefficiënte organisatie - Fortis heeft in Nederland alleen al meer dan 20 werkmaatschappijen - heeft het tijdstip van de winstwaarschuwing dan ook niets te maken, pareert de zegsman aanzwellende kritiek op dat punt.

Wat de voorzieningen zelf betreft, zit hem de pijn volgens Fortis vooral in de beleggingsportefeuille van het verzekeringsbedrijf in de VS. De Belgisch-Nederlandse bankverzekeraar belegt aan de overkant van de grote plas met name in bedrijfsobligaties, waaronder die van de inmiddels failliete energiereus Enron. Het omvallen van Enron alleen leverde Fortis Inc - Fortis' Amerikaanse bedrijf - een schadepost op van €54 miljoen. 'Een optelsom' van andere, niet met naam genoemde beleggingen, kostte volgens analisten nog eens ongeveer €60 miljoen. De rest van de €380 miljoen - ruim €260 miljoen - zou 'dubieuze' leningen in Europa betreffen, "iets dat onvoldoende blijkt uit het persbericht", aldus de analist die Fortis onvolledigheid verwijt.

De aanvullende voorzieningen zorgen er volgens Fortis voor dat het netto operationeel resultaat over 2001 'ongeveer 5%' lager uitpakt dan de €2,4 miljard over 2000. Bij de publicatie van de derdekwartaalcijfers stelde Fortis nog dat "zelfs áls aanvullende voorzieningen worden getroffen, het netto operationeel resultaat over 2001 niet lager zal zijn dan het recordbrekende resultaat van 2000."

De nettowinst wordt nog eens extra gedrukt door een tweede voorziening van €195 miljoen na belasting. Dat bedrag zet Fortis opzij in verband met een vertrekregeling voor oudere werknemers. Eerder verlaagde Fortis de leeftijdsgrens voor deze regeling van 58 naar 56 (in Nederland) en 55 jaar (in België). In Nederland maken ongeveer 500 mensen van de regeling gebruik. Hoeveel dat er in België zijn, kan een woordvoerder van Fortis niet zeggen. De nettowinst komt door de extra voorziening 7% lager uit (ten opzichte van de €2,8 miljard over 2000).

Per aandeel is de winstval in 2001 nóg dramatischer. Werd na de winstwaarschuwing van november 2001 nog een groei van het netto operationele resultaat per aandeel van 'ongeveer 5%' beloofd, Fortis verwacht nu een daling van 10 à 11%, bevestigt een zegsman. Dat betekent, uitgaande van de €1,94 over recordjaar 2000, een winst per aandeel van ongeveer €1,72 à 1,74.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 20 februari 2002