door Wim Romeijn CARACAS - Een luchtmachtkolonel die begin vorige week in Venezuela een eenmansopstand ontketende tegen de regering, handelde volgens president Hugo Chávez louter uit "frustratie" omdat hij tevergeefs wacht op zijn generaalsstrepen. Kolonel Pedro Soto beschuldigde Chávez ervan de oudste democratie in Zuid-Amerika te ontmantelen met zijn zogeheten Bolivariaanse revolutie.

Onder grote belangstelling van aanhangers begeeft luchtmachtkolonel Pedro Soto zich naar het presidentieel paleis in Caracas. (Foto: EPA)

Opvallend was dat andere officieren zich openlijk achter Soto's eis tot aftreden van Chávez schaarden. Binnen de Venezolaanse strijdkrachten heerst al langer onrust over de manier waarop president Hugo Chávez, zelf een militair en mislukt couppleger, hen betrekt bij de uitvoering van zijn grandioze hervormingsplannen.

Chávez sommeerde het leger uit de kazernes de straat op te gaan om actief deel te nemen aan de opbouw van het verpauperende land. De militairen verrichten sindsdien allerlei klusjes, variërend van de bouw van wegen, volkswoningen, scholen en eerstehulpposten tot het organiseren van markten waar soldaten tegen kostprijs groente en fruit venten.

De generaals van Venezuela voelen zich niet alleen onprettig met de rol die de president hun heeft toebedacht, maar hebben ook moeite met de zichtbare politieke rol, door de opname van talrijke officieren in het kabinet.

In tegenstelling tot vele van hun gelijken in rang elders op het continent, houden de Venezolaanse generaals zich van oudsher ver buiten de politiek. In een maatschappij waar politieke partijen, vakbonden en zelfs de kerk aanzien verloren door corruptie en wanbestuur, bleef zo het leger als laatste nationale instelling met enige geloofwaardigheid overeind. Kolonel Soto beticht president Chávez ervan dat krediet te hebben gekaapt om er zelf sier mee te maken.

Het ongemak was nog te dragen toen de regering-Chávez de ene na de andere verkiezing won en de bevolking de president op handen droeg als een redder des vaderlands. Maar inmiddels is de president van zijn voetstuk gevallen. De economische opleving van twee jaar terug bleek kortstondig en was eerder het resultaat van meevallers als hogere olieprijzen dan van een weldoordacht beleid.

Net als in Argentinië trokken ook in Venezuela duizenden mensen met lege potten en pannen de straten en pleinen op om hun onvrede te ventileren. De eerder beteugelde inflatie is weer aan het stijgen, de werkloosheid neemt zienderogen toe en door een almaar groeiend fiscaal tekort komt devaluatie van de al sukkelende bolivar in zicht.

Om hem de mond te snoeren, liet de regering kolonel Pedro Soto afgelopen donderdag arresteren wegens landsverraad en muiterij. Dat resulteerde in een compleet fiasco. Terwijl de geboeide militair in een auto onderweg was naar een gevangenis, slaagde een menigte erin om de wagen aan te houden en de kolonel te bevrijden. Soto marcheerde hierop met zijn volgelingen door het centrum van de hoofdstad Caracas naar de presidentiële residentie.

Luchtmachtcommandant Régulo Anselmi beval op zondag de rebelse officier om zich terstond te melden op het hoofdkwartier.

Volgens vice-president en oud-militair Diosdado Cabello is de rebellie van kolonel Soto niets meer dan een storm in een glas water. "Wanneer deze meneer, zoals hij zelf beweert, inderdaad de steun zou hebben van driekwart van het officierenkorps, dan zou hij niet zo potsierlijk op straat betogen maar zou hij gewoon een coup plegen. Met die vermeende onvrede in het leger valt het dus wel mee", aldus Cabello.

Toch is het opmerkelijk dat de regering ervoor gekozen heeft om kolonel Soto en diens geüniformeerde medestanders als kapitein Flores van de Nationale Garde niet opnieuw van de straat te plukken. Dat duidt erop dat het zelfvertrouwen van president Hugo Chávez toch minder groot is dan hij doet voorkomen.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 12 februari 2002