AMSTERDAM - Deutsche Börse heeft met de koop van settlementbedrijf Eurostream zijn positie in de strijd met de andere grote Europese beurzen versterkt. Maar tevens is een Europees platform voor de afhandeling van beursorders (settlement) voorlopig van de baan. Een dergelijk integratie zou de kosten voor grensoverschrijdend beleggen binnen Europa fors kunnen verlagen. Twee zakenbanken zijn zo ontevreden dat ze hun aandelendepots bij Eurostream leeghalen.

Clearing en settlement. Het eerste betreft het tegen elkaar wegstrepen van orders op de beurs; het tweede het administratief en financieel afhandelen van die orders. Settlement zorgt ervoor dat de verkopende belegger zijn geld krijgt en de kopende belegger de effecten. Dit alles gaat buiten het gezichtsveld van beleggers om, maar heeft wel (grote) invloed op de kosten die ze voor de transactie aan onder meer hun bank of commissionair moeten betalen. Vooral settlement is de reden dat het kopen van buitenlandse effecten hoge transactiekosten voor de banken en daarmee uiteindelijk voor de belegger opleveren.

Werner Seifert, topman Deutsche Börse, maakt zijn beurs slagvaardiger in de concurrentiestrijd met andere beurzen. (Foto: AP)

Reden voor de hoge kosten is de gefrag-menteerde Europese markt. Waar op de Amerikaanse markt één settlementbedrijf actief is, zijn er in Europa meer dan twintig. Enige hebben een monopolie op hun nationale beurs, zoals Clearstream op Deutsche Börse heeft. Koopt een Nederlandse belegger op een andere Europese beurs dan kunnen de kosten van settlement tot circa tien keer hoger uitvallen dan hij binnen de eigen grenzen zou betalen. Zo'n order gaat namelijk over meerdere partijen en eenieder vraagt apart commissie. Dit maakt internationaal beleggen zo duur.

Eén Europese settlement-organisatie zou die tarieven aanzienlijk kunnen verlagen. Veel banken zagen dan ook een fusie tussen de twee grootste bedrijven, Clearstream en Euroclear, als een veelbelovende start. Deutsche Börse, voor 50% al eigenaar van Clearstream, heeft Euroclear echter overtroefd. Beursvoorzitter Werner Seifert brengt met de overname de hele cyclus van effectenhandel, van verhandeling tot orderverwerking onder één dak. Zijn dak. Dat levert niet alleen synergievoordelen op (Seifert verwacht minstens €150 miljoen voordeel), maar geeft de beursvoorzitter ook een ongekende invloed op de tarieven voor settlement. Daarmee kan hij de concurrentiepositie van de beurs als handelsplatform verbeteren. Seifert had dan ook €1,6 miljard voor de verwerving van Clearstream over.

Vooral bij banken die veel internationaal handelen, is er onvrede. Ze zien de door hen gewenste Europese settlement-organisatie verder vertraagd en vrezen bovendien uit de Duitse markt te worden gedrukt.

Zakenbanken J.P. Morgan en UBS Warburg hebben al laten weten de effecten die Clearstream voor hen in bewaring heeft, terug te zullen trekken. Clearstream stelde gisteren dat J.P. Morgan inmiddels al miljarden aan effecten heeft teruggetrokken. "Dat hebben ze nu bij ons in depot gebracht."

Volgens de Nederlandse hoogleraar Harald Benink is de vrees van bovenstaande banken niet geheel onterecht. "Deutsche Börse zou wel eens voor niet-insiders hogere tarieven voor settlement kunnen gaan vragen. Daarvoor laat zich altijd wel een argument vinden. Het risico is dat Deutsche Börse de controle over de tarieven protectionistisch gaat gebruiken." Benink is oprichter en voorzitter van het Europese shadow financial regulatory comittee, een groep wetenschappers die de toezichthoudende autoriteiten op de voet volgt.

Dat Euroclear de strijd zou verliezen was al langer duidelijk, omdat Clearstream al bijna twee maanden exclusief met de Duitse beurs onderhandelde. "Geen verrassing", oordeelde gisteren een woordvoerder van Euroclear. "Wel zijn we verrast door de overnameprijs. Oorspronkelijk waardeerde de Duitse beurs Clearstream op een waarde van €2,4 miljard. Nu ineens op €3,2 miljard, een derde meer. Seifert legt wel erg veel geld op tafel." Euroclear had zijn branchegenoot op €2,65 miljard gewaardeerd.

Ondanks de tegenslag gaat Euroclear verder op het pad van Europese integratie. Er zijn nog mogelijkheden, stelt de woordvoerder. "Bijvoorbeeld Crest in Londen." Teleurstelling is er wel. "Het is een goede deal voor de aandeelhouders van Deutsche Börse en voor de Duitse kapitaalmarkt. Maar niet voor de Europese markt. Het is een Dúitse oplossing. Het zal Duitse effectenorders in het buitenland niet goedkoper maken, noch omgekeerd."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 5 februari 2002