door René Steenhorst en Eric van Staten PETTEN - Miljoenen ernstig zieke Europeanen zullen volgende week al de directe gevolgen kunnen gaan merken van de tijdelijke sluiting van de kernreactor in het Noord-Hollandse Petten.

Dat voorziet drs. R. Boer, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde. Duizenden Europese ziekenhuizen verrichten dagelijks medische diagnoses met lichtradioactieve stoffen die in de hogefluxreactor te Petten worden gemaakt. Naar verluidt zou 'Petten', als marktleider, zeker 60 procent van de dagelijkse Europese behoefte aan nucleaire diagnosevloeistoffen produceren.

"De consequenties van het stilleggen van Petten zullen, naar ik vrees, enorm zijn. Zeker als de situatie langer aanhoudt", zegt Rob Boer, die als nucleair geneeskundige werkzaam is in onder meer het Medisch Centrum Alkmaar en het Westfries Gasthuis te Hoorn.

De diagnostische onderzoeken met radioactieve isotopen worden zowel uitgevoerd bij mensen met uiteenlopende vormen van kanker, maar ook bij patiënten met hart- en vaatziekten, tal van neurologische aandoeningen en intensive care-patiënten met infectieziekten. Tevens loopt de bestraling van vele honderden (hersen- en prostaat)kankerpatiënten, in een speciale ruimte van de centrale, gevaar.

Gistermiddag zwichtte de exploitant van de centrale, de Nuclear Research & consultancy Group (NRG), voor de grote politieke druk van minister Pronk (VROM) en de Europese Commissie te Brussel. Nog vóór het einde van deze week valt de centrale, waar in het reactorvat tot nu toe twee haarscheurtjes zijn ontdekt, stil. Volgens NRG-directievoorzitter W. Schatborn zal de stillegging tot uiterlijk 19 februari duren. Dat het eventueel langer kan gaan duren, wordt niet uitgesloten.

De grote fracties in de Tweede Kamer steunen het verzoek van minister Pronk - en de daarop volgende beslissing van de NRG-directie - om de reactor tijdelijk stil te leggen. Ook de Europese Commissie geeft Pronk groot gelijk. PvdA, VVD, D66 en CDA benadrukken dat alles moet worden gedaan dat nodig is om de veiligheid te garanderen. Tegelijkertijd vinden de fracties dat de voorzieningen voor miljoenen patiënten, die van de NRG-leveranties afhankelijk zijn, niet in gevaar mogen komen. Daarom moet sluiting van de reactor niet te lang duren, stelt de Kamer.

"Tijdelijke sluiting geeft een maximale druk op de directie om de naleving van de veiligheidsvoorschriften snel te verbeteren", aldus PvdA-er Feenstra. CDA en VVD zijn het daarmee eens, maar vinden wel dat Pronk - als de veiligheidsvoorschriften inderdaad niet volledig worden nageleefd - laat reageert. "Al eind vorig jaar kwamen er geluiden naar buiten dat de veiligheidsprocedures niet goed werden uitgevoerd. Als dat echt zo is, dan had Pronk al eerder de Kamer moeten informeren en actie dienen te ondernemen", aldus Klein Molenkamp (VVD) en Van den Akker (CDA).

De Tweede Kamer zegt echter de indruk te hebben dat de reactor tijdelijk dicht gaat, zónder dat de leveranties van diagnostische preparaten voor patiënten in gevaar komt.

Als het aan milieuminister Jan Pronk had gelegen, dan was de stekker onmiddellijk uit de kernreactor getrokken. Afgelopen weekeinde drong Pronk reeds op sluiting aan "om de veiligheidscultuur binnen de reactor te herstellen". Het verzoek volgde nadat al eerder de aandeelhouders van de Nuclear Research & consultancy Group zich daarover hadden uitgesproken. De NRG-directie weigerde zondag nog aan beide verzoeken gehoor te geven, omdat zij eerst de officiële schriftelijke toelichting van de minister wilde afwachten. Anderzijds, omdat er geen sprake zou zijn van een onveilige situatie. "Als dat wel het geval zou zijn geweest, dan had de Kernfysische Dienst ons wel gesommeerd de boel plat te gooien", aldus directievoorzitter Schatborn. Zowel minister Pronk als de directie van de reactor benadrukken thans dat de veiligheid van de centrale niet in gevaar is.

Tijdens de gedwongen stillegging zal de NRG een extra test uitvoeren naar de lasbindfouten in het reactorvat, die afgelopen zomer zijn vastgesteld. Doel van de controle is te kunnen vaststellen dat de scheurtjes niet ánders zijn dan tijdens de laatste inspectie. Gewoonlijk worden dit soort geavanceerde inspecties eens in de drie jaar uitgevoerd. Afgelopen weekeinde was al besloten om de centrale drie dagen stil te leggen om de onrustgevoelens onder de medewerkers, maar ook bij de omwonenden, weg te nemen. "We willen dat elke zweem van twijfel definitief verdampt", stelt Schatborn.

Tot afgelopen zomer was bekend dat het reactorvat slechts één scheurtje bevatte van zo'n vier centimeter lengte. Tijdens een inspectie met verbeterde apparatuur werd een tweede scheurtje ontdekt. Vorige week lekte dat uit, mede door toedoen van een ex-operator die als 'klokkenluider' de "onveilige situatie van de reactor" met een zwartboek aankaartte bij de Kernfysische Dienst. Volgens kerngeleerde Andriesse van de Universiteit van Utrecht kan het nu al optreden van haarscheurtjes duiden op een vervroegde dan wel versnelde veroudering: "Wellicht moet het reactorvat eerder worden vervangen dan verwacht."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 5 februari 2002