ZANDVOORT - Jarenlang werd hij door mentor Rob Slotemaker voor een 14-jarige tovenaarsleerling gehouden die amper boven het stuur uitkomend al pirouettes met wagens van de bekende Zandvoortse antislipschool kon uitvoeren. De tijd heeft niet stilgestaan en ook voor het wonderkind liep de zandloper meedogenloos door. 'Jantje' is inmiddels 45 jaar maar zijn passie voor snelle racewagens heeft de tijdklok niet kunnen doven. Vandaag begint Jan Lammers aan zijn 30e raceseizoen tijdens de 24-uursrace van Daytona, die de bekendste Zandvoorter al twee keer wist te winnen. "Ik kan niet zeggen dat de autosport mijn leven heeft verrijkt, het ís namelijk mijn leven", bekent de coureur, die zijn leven omschrijft als een bioscoopfilm, "alleen eindigt die niet altijd zoals je zou willen."

'Jantje' is inmiddels 45 jaar maar zijn passie voor snelle racewagens heeft de tijdklok niet kunnen doven.

Via de bevriende Britse collega Andy Wallace, met wie hij in 1988 de beroemde 24 Uren van Le Mans won (nog steeds een hoogtepunt in zijn lange loopbaan) werd Jan Lammers in contact gebracht met teambaas Max Crawford. Deze Amerikaan wilde hem maar dolgraag in zijn team voor de 40e Daytona-race opnemen. Na een succesvolle test, eerder dit jaar, jubelde Crawford: "Jan is vanwege zijn ervaring onze kopman en kan zijn teamgenoten Tony (Stewart) en Johnny (Mowlem) veel tips geven. Jan's carrière spreek voor zichzelf. Hij reed alles, won alles, én hij is een fantastische persoon."

Specifieker kon de eigenaar van de Crawford-Judd-sportscar waarmee Lammers vandaag van start gaat, in zijn loftuiting op de sympathieke Nederlandse coureur niet zijn. Hij sloeg de spijker op zijn kop. Na drie decennia racen mag je van een brok ervaring spreken, zeker als je van Formule Ford tot Formule 1, van Simca tot GT-wagens en van karts tot WK-sportscars heb gereden. Talloze malen werd hij als winnaar gehuldigd, de laatste keer was vorig jaar op de Nürburgring toen hij met Val Hillebrand de ronde voor het FIA WK-sportscars won. Hij zette daarmee de teller op 54 overwinningen in zijn carrière.

"Ik besef dat ik een geweldig leven heb en bevoorrecht ben dit te mogen doen. Het heeft me verrijkt; niet zozeer in geld maar qua levenservaring. In een raceweekeinde moet ik soms meer beslissingen nemen dan een ander in heel zijn leven. Dat heeft me geschoold. Ook met de angst, het levensgevaar moet je leren omgaan. Ik zie echter mensen om me heen die 200 miljoen waard zijn, maar nog gevaarlijker bezig zijn. Die eten en drinken verkeerd, zijn gestresst. Als ik in Daytona een verkeerde ervaring heb, is het afgelopen met Jantje Lammers, maar ik heb dan wel een mooi leven gehad. Ik heb niet de hele dag bij kunstlicht achter een bureau gezeten, maar avontuurlijk geleefd. Eigenlijk bén ik ook een avonturier. Sommige mensen houden van een vast levensritme, maar ik vind voorspelbaarheid maar saai", glimlacht Lammers, die vorig jaar tot zijn genoegen merkte dat de tand des tijds nog niet aan zijn passie voor racen heeft geknaagd. Integendeel zelfs.

Die hartstocht voor de racerij zou ook wel eens zijn kompas kunnen zijn dat hem door tobberige tijden loodst. De racerij als uitlaatklep, want achter zijn façade van zorgeloosheid zien we niet de tranen. Niet alleen werden hij en zijn zakelijke partner Mark Koense vorig jaar door financiële problemen gekweld omdat hun Racing for Holland-project met de Japanse Dome-wagen in de papieren was gelopen, maar Lammers belandde ook in een huwelijkscrisis. Over die privé-problemen wil hij begrijpelijkerwijs niet uit de school klappen, behalve dat in zo'n situatie de kinderen altijd kwetsbaar zijn "en ik ben gek op mijn zoon en dochter". Over zijn ambitie om van Racing for Holland een succes te maken, is hij daarentegen helder.

Het winnen van de wereldtitel sportscars en de Le Mans-race zijn de al of niet haalbare doelen die hij zich heeft gesteld. "Iedereen verklaarde mij voor gek, maar ik heb groot vertrouwen in Dome. Ik vind het leuk dingen te doen die niet kunnen. Vorig jaar kwamen we helaas in de problemen doordat een grote sponsor (Talkline, red.) plotseling afhaakte, terwijl wij van ons eigen geld al voor 2,8 miljoen gulden aan spullen hadden besteld. Toen hadden we nog nul, maar we besloten toch door te gaan, al kostte het ons bijna de kop. We konden de mensen niet meer betalen. Het was een heel kritieke fase, maar sinds een maandje ziet het er beter uit dan ooit. We gaan dan ook dit jaar door met Dome", sprak Lammers opgewekt, al geeft hij toe zich in die donkere periode wel eens eenzaam maar nooit alleen te hebben gevoeld.

Die valkuilen van het leven probeert hij te omzeilen met zijn levensfilosofie dat hij mensen behandelt zoals hij hoopt dat zij dat bij hem zullen doen. "Het is een heel simpele filosofie van het leven. Het is ook de rode draad in mijn leven, want ik heb het niet naar mijn zin als ik dingen aan het doen ben waar alleen ikzelf voordeel uit haal. Ik wil altijd graag bijdragen aan iets groters. Ik raak ook niet geïntimideerd door geld. Het is wel belangrijk maar het mag geen bezit van je nemen. Daarom ben ik vorig jaar ook altijd rustig gebleven. Toen ik voor Toyota sportscars reed, had ik een wereldcontract, kwam er maandelijks twee ton binnen. Ik heb dan iets tegenstrijdigs. Tijdens de onderhandelingen dwing ik dat contract af, maar als het dan rond is, denk ik: eigenlijk belachelijk zo veel geld", meent de coureur, die ooit bekende dat als de bodem van zijn schatkist in zicht zou komen, hij weer gewoon in een rijtjeshuis gaat wonen. Als de rest van zijn familie daar immers gelukkig kan zijn, waarom hij dan niet?

Als hij terugkijkt op drie decennia racen, bevallen hem vooral de laatste tien jaar van zijn carrière. "Hoofdzakelijk omdat die 't moeilijkste waren. De eerste tien, twintig jaar ging het allemaal te makkelijk. Door 'Sloot' in het zadel gezet lukte bijna alles. Dat ik de laatste tien jaar de motivatie heb weten te behouden, is iets waar ik best wel trots op ben", zegt hij. "En ik ben nog even snel als vroeger. Alleen als de buitenwereld daaraan gaat twijfelen, heb ik een probleem, maar een bevestiging van mijn talent heb ik niet zo nodig van die buitenstaanders. Natuurlijk had er in mijn Formule 1-carrière veel meer in gezeten, maar wie mij een beetje heeft gevolgd, weet dat er meer fout gedaan dan fout gegaan is. Zo'n carrière als (viervoudig wereldkampioen) Alain Prost had ook gekund, maar we hadden toen het geduld niet. Sprekend voorbeeld: na mijn Europese Formule 3-titel ga ik naar Shadow in de Formule 1. Dat bleek een foute beslissing. In die periode was ik ook stronteigenwijs. Misschien ben ik dat nog wel, maar dat eigenwijze heeft me ook een hoop opgeleverd. Ja, ook gekost.

Nee, jaloers ben ik niet op rijders uit mijn periode die het in de Formule 1 wel hebben gered. Jaloezie is een heel ernstige eigenschap, daar doe ik niet aan mee. Maar dat eeuwige Formule 1-verhaal zou eigenlijk eens afgelopen moeten zijn. Het is voor mij verleden tijd. Ik heb mijn kansen gehad. Dat klinkt wellicht relativerend, maar in de wereld van de autoracerij stoor ik me aan mensen die zichzelf te serieus nemen en denken dat ze op je zitten te wachten. Ga aan het werk, als je een probleem hebt, los het op, want niemand zegt dat je hoeft te racen."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 2 februari 2002