AMSTERDAM - Onze vennootschapsbelasting bevat een gunstregeling. Financieringsactiviteiten binnen een concern worden, als de voorwaarden zijn ingelost, aanmerkelijk lager belast dan overige winst. In de wandeling: een belastingtarief niet van 34,5%, doch van 6,9% .

Dit is te kort door de bocht. Het gaat erom dat 20% van de financieringswinst normaal is belast, en dat de rest mag worden gereserveerd. De zogenoemde 'risicoreserve'. Gewoonlijk boekt de accountant voor fiscale reserves een belastingvoorziening. Nu is het in theorie mogelijk de risicoreserve tegen 10% of zelf 0% (bij aankoop van deelnemingen) te laten vrijvallen. Dus is die belastingvoorziening niet al hoog. Echter, het rommelt in Europa. De vraag of er geen extra flinke belastingvoorziening moet worden getroffen, is actueel. Ajakkes. Net nu de jaarrekening, tegenzittende conjunctuur, toch al weinig glanst. Enfin. In juli 2001 begint Europees mededingingscommissaris Monti een staatssteunactie. Doet dit gunstregime afbreuk aan de vrije concurrentie? Menig concern én het ministerie van Financiën voelen de dreiging. Zou sprake zijn van verboden staatssteun, dan worden vele miljoenen, zo niet miljarden, verhaald. Let wel, op de bedrijven, niet op vadertje Staat. Verboden staatssteun kan niet bij de regelgever worden gevorderd. Het concurrentienadeel zou daarmee niet zijn weggenomen. Hoe staat het met de kansen? Er is afgezien van aanmelden, in Brussel, ten tijde van de totstandkoming in 1996. Wel was er, toen reeds, aandacht voor Europees rechtelijke aspecten. Aanmelden was wellicht verstandig geweest. Er is, evenwel, een belangrijk antidotum. De regeling staat ook voor buitenlandse concerns open. Vergelijk dit met het lage vpb-tarief in Ierland. Dat staat ook voor iedere onderneming open. Men hoeft zich slechts aldaar te vestigen. Dat is geen verkapte staatssteun. Integendeel. Dat is belastingconcurrentie tussen EG-staten onderling. In de geest van de gemeenschap. Prima toch?

Echter, Nederland heeft iets uit te leggen. Een neteligheid is dat de faciliteit niet aan kleine ondernemingen wordt gegund. Er is de eis, het spreidingscriterium, dat de onderneming in ten minste vier landen of twee continenten actief is. Daar is het MKB, waarin vele BV'en actief zijn en vennootschapsbelasting betalen. Ook in deze sector worden grenzen overschreden, maar tegelijk in vier of meer landen actief, dat is andere koek. Zijn, daarom, de risico's van internationaal zaken doen zoveel anders? Ten minste had Nederland een tegenbewijsmogelijkheid kunnen scheppen.

Intussen is de situatie delicaat. Het vaststellen van (voorlopige) aanslagen over 2001 en 2002 mét risicoreservering is, hangende Monti's onderzoek, niet goed mogelijk. Brussel denkt in de zomer een eerste onderzoek te kunnen afronden. We mogen het hopen, erop rekenen is anders. Wat rest is onzekerheid. Met het oog daarop wachten de bedrijven niet af, doch nemen zij zelf juridisch initiatief. Het ene staatssteunonderzoek is het andere niet. Relevant is bijvoorbeeld het onderscheid tussen nieuwe steun en bestaande steun. In het eerste geval is terugbetaling aan de orde. In het tweede geval liggen de gevolgen in de toekomst (afbouw van de regeling). De onzekerheid over verstreken jaren is dan goeddeels weg en is daarmee al veel gewonnen.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 2 februari 2002