AMSTERDAM - Bij het industriële concern Stork is gisteren hevig verontwaardigd gereageerd op een analistenrapport van Van Lanschot Bankiers. Dat werd sinds vorige week donderdag verspreid onder zijn klanten. In het rapport werd een kritische noot gekraakt over de mogelijke orderstroom die samenhangt met Nederlandse deelname aan de ontwikkeling van het Amerikaanse gevechtsvliegtuig, de Joint Strike Fighter. Om misverstanden weg te nemen werd de bewuste analist gisteren ontboden op het hoofdkantoor in Naarden.

Het was het eerste rapport uit de financiële wereld over de mogelijke gevolgen voor het Nederlandse bedrijfsleven van een keuze voor het nieuwe gevechtsvliegtuig. Het kabinet kiest uit drie toestellen: de Amerikaanse JSF, de Europese Rafale of de Eurofighter. Bij de keuze voor de JSF kunnen Nederlandse bedrijven rekenen op orders uit de Verenigde Staten.

(Foto: AP)

Stork zou zich in de vingers snijden bij deelname aan de ontwikkeling van het nieuwe Amerikaanse gevechtsvliegtuig, aldus het gewraakte rapport. Er werden twijfels geuit over de rendementen die Stork zou halen als het mee zou doen. De opbrengsten zouden niet opwegen tegen de investeringen.

Uit berekeningen van de bank komt naar voren dat Stork ten minste 2% van alle productie van het nieuwe gevechtsvliegtuig moet binnenhalen, wil het Naardense bedrijf uit de kosten komen. Dat zou een onwerkelijk hoog deel van de totale productie zijn.

Daarnaast werd aangedragen dat slechts een paar honderd mensen in Nederland betrokken zijn bij de ontwikkeling van de JSF-onderdelen. "Verwaarloosbaar", aldus het rapport. Ook werd door de analist ervoor gewaarschuwd dat Stork geen goede naam heeft op het gebied van kostenbeheersing. Een van de redenen van de laatste winstwaarschuwing van Stork was immers de budgetoverschrijding in de luchtvaartindustrie.

Maar Stork deelt de kritiek niet. "Bij het doorgaan van de ontwikkeling, rekenen wij op enkele miljarden euro's aan orders", zei Stork-woordvoerder Dick Kors gisteravond. "De blauwdrukken daarvoor liggen al klaar. Er hoeft alleen nog maar een handtekening te worden gezet en we kunnen aan de slag."

Ook financieel specialisten uit defensiekringen bevestigen dat er met de Amerikanen afspraken gemaakt zijn dat ons bedrijfsleven "kan rekenen op orders tot circa €10 miljard". Minister Jorritsma (Economische Zaken) liet zich al eerder ontvallen dat de totale orderstroom op €8 miljard zou kunnen uitkomen, met een uitloop tot €10 miljard.

Het zijn signalen dat inderdaad een hele stroom participatie-orders voor de Nederlandse industrie al in kannen en kruiken is. Ruim twintig Nederlandse bedrijven zijn bij dit project betrokken.

Mogelijk neemt het kabinet aanstaande vrijdag een besluit over deelname in de JSF.

Stork is overtuigd van eigen kunnen: "Wij hebben competenties die je nergens ter wereld vindt", aldus Kors. Vooral op het gebied van bekabeling zou Stork de intentie-orders al op zak hebben.

Ook om Thales (het voormalige Hollandse Signaal) zouden de Amerikanen niet heen kunnen. Dat Nederlandse bedrijf heeft volgens de Stork-woordvoerder wereldwijd de beste papieren op het gebied van koelingapparatuur. Andere bedrijven die betrokken zijn bij de JSF-orders zouden Urenco en TNO zijn.

Er is ditmaal opzettelijk gekozen voor participatie in plaats van compensatie-orders. Met dat laatste heeft ons land geen goede ervaring. Economische Zaken heeft voor de periode van 1974 tot 1992 onderzocht hoeveel het Nederlandse bedrijfsleven aan compensatieorders heeft ontvangen bij de bouw van onder andere Harpoonscheepsraketten en gevechtsvliegtuigen door Amerikaanse defensieproducenten. De historie wijst uit dat het altijd lager uitvalt dan beloofd, aldus marktkenners. Zo kregen Nederlandse ondernemingen bij de bouw van onderdelen voor de F16-gevechtsvliegtuigen slechts 62% van de eerder beloofde compensatieorders. "Vanwege de defensiegevoeligheid gunden de Amerikanen slechts een beperkt gedeelte van de orders aan buitenlandse partijen", zegt een marktkenner.

De zakenbank trok het rapport gisteravond ijlings in. Het verkoop-advies op de aandelen Stork bleef echter gehandhaafd.

Pas bij een definitief en positief besluit van het kabinet zal Stork volledige openheid van zaken geven over de orders die bij het bedrijf zijn binnengekomen. Het persbericht van Stork daarover ligt al een week klaar in Naarden, verzekerde de Stork-woordvoerder.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 30 januari 2002