KOPENHAGEN - Vandaag is Nederland definitief op de euro overgeschakeld. De meeste eurolanden volgen eind volgende maand. Inmiddels loopt ook de bevolking in Denemarken en Zweden, die de eenheidsmunt eerder afwezen, langzaam warm voor aansluiting bij de EMU. De regeringen in beide landen zouden de euro het liefst vandaag nog invoeren, maar het wantrouwen van de bevolking tegen Brussel zit diep. Voldoende reden voor politici om de nieuwe Europese munt met zijden handschoenen aan te pakken.

Om de Zweden te laten wennen aan de euro, wordt er soms al dubbelgeprijsd. (Foto: EPA)

In de winkelstraten van het Zuid-Zweedse Malmö is de 'eurohype' duidelijk nog niet ingeslagen. De snerpende kou en drapsneeuw trekken geen toeristen aan en de meeste winkelende Zweden hebben nog geen euro gezien. "Het lijkt me erg onpraktisch met al die muntjes", zegt de 68-jarige Anita Lejnevold wat teleurgesteld, terwijl ze haar handschoenen uitdoet om het geld "even te kunnen voelen". Toch zal ze bij een Zweeds referendum voor de euro stemmen: "Toen we in 1995 lid werden van de EU, werd er geruzied over de juiste grootte van aardbeien en over de acceptatie van Zweedse 'snus', de tabak die je onder je lip plakt. Maar veel van die onzinnige discussies zijn inmiddels overgewaaid. Daarom durf ik nu wel voor de euro te stemmen."

Het 'euro-ballonnetje', dat de Zweedse premier Göran Persson onlangs opliet, wekte opzien na jaren van geforceerde zwijgzaamheid. Gesterkt door de peilingen, waarin voor de eerste keer een meerderheid van 53% zich voor de euro uitspreekt, wil de premier in maart of april volgend jaar een referendum houden. Loopt het allemaal volgens Perssons plan, dan zullen de Zweden in 2006 het nieuwe eurogeld kunnen introduceren.

"De premier heeft al maandenlang in stilte op het juiste moment geaasd om een referendum op de agenda te zetten", zegt Jonas Tallberg, doktor in de staatswetenschappen. "Hij heeft gewacht op het Zweedse EU-voorzitterschap van vorig jaar en op de introductie van de euro in andere landen." Ook 11 september heeft Persson een handje geholpen: "In tijden van onzekerheid hebben ook de Zweden behoefte om tot een groter geheel te behoren."

Toch kan Göran Persson nu zeker niet op zijn lauweren gaan rusten. De sociaal-democratische premier heeft nog steeds te kampen met een euro-strijd binnen zijn partij. Bovendien lijkt het enthousiasme voor de euro voor een deel verklaarbaar door de lage koers van de Zweedse kroon. Tallberg: "Als het beter gaat met de kroon, zien mensen er minder heil in om aan iets nieuws te beginnen."

Ook directeur Yngve Svensson, van het Zweedse bedrijf Scancoin, is onzeker over de uitslag van een Zweeds referendum. "We zijn nog niet zolang lid van de EU en vanaf het begin zijn mensen zeer achterdochtig geweest." Svenssons 'euro-machines', die munten tellen en sorteren, zijn een gat in de markt gebleken en zorgen voor een sterk stijgende omzet met een export naar bijna alle EU-landen. Net als de meeste bedrijven in Zweden zou Svensson de invoering van de euro met beide handen aangrijpen. Het onderwerp aankaarten bij zijn werknemers is echter uitgesloten: "Daarvoor ligt het allemaal veel te gevoelig." Svensson: "Ik ben er helemaal op voorbereid."

Net als in Zweden is ook in buurland Denemarken de steun voor de euro onder de bevolking gestegen: volgens de laatste peilingen ziet 57% van de Denen wel wat in een gemeenschappelijke munt. En net als in Zweden is er door de Deense minister van Buitenlandse Zaken een referendum in 2003 in het vooruitzicht gesteld. "Moeten we dan alleen staan, als zowel Groot-Brittannië als Zweden wel meedoet?", was de retorische vraag die de minister aan de bevolking stelde. De nieuwe Deense premier, liberaal Anders Fogh Rasmussen, heeft het woord 'euro' echter nog niet in de mond durven nemen.

Een lichtpuntje voor politici is het feit dat het Deense bedrijfsleven goed is voorbereid op de nieuwe munt. Volgens een recente enquête neemt 75% van de winkels euro's aan en zal 16% in euro's gaan prijzen. Henrik Smith, directeur van de winkelketens Magasin en Illum, begon een half jaar geleden al met het invoeren van de euro op de kassabonnen.

Smith heeft goede hoop dat de Denen bij een volgend referendum de kroon voor de euro willen inwisselen.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 28 januari 2002