DEN HAAG - De aanvoerders van werkgevers en werknemers doen een klemmend beroep op het kabinet om snel een positief besluit te nemen over deelname aan het Amerikaanse Joint Strike Fighter (JSF)-project. Voor het meedoen aan de ontwikkeling van de F35 van Lockheed Martin, de gedoodverfde opvolger van de F16, moet ons land $800 miljoen op tafel leggen.

Jacques Schraven (rechts) ...je kunt er niet op speculeren dat Lockheed toch wel zal komen..

FNV-voorzitter Lodewijk de Waal en zijn werkgeverscollega Jacques Schraven van VNO-NCW noemen het JSF-project van groot belang voor de Nederlandse 'maakindustrie', waarvan de luchtvaartbedrijven een flink deel uitmaken. "Wij zeggen niet dat de overheid straaljagers moet kopen, maar als dat gebeurt zijn we natuurlijk wel geïnteresseerd in de belangen van de industrie", zegt De Waal.

Schraven en De Waal, die gistermiddag een bezoek brachten aan premier Kok, zeggen uit informeel contact te hebben begrepen dat het financiële plaatje van het JSF-project rond is met het laatste hogere bod van de industrie. Nu komt het volgens hen aan op het overwinnen van koudwatervrees bij het beginnen van een groot project.

"Gelet op het belang dat ermee gemoeid is, vind ik dit een klein bedrag om te investeren", stelt Schraven. "De industrie is nog steeds van groot belang voor de economie. Al die zonnige verhalen over de post-industriële samenleving zijn verkeerd. Productieverhogingen zijn nog steeds makkelijker in de maakindustrie dan in de dienstensector, en dat geldt ook voor vergroting van de export of het stimuleren van technologische innovatie. Veel dienstverlening hangt af van de maakindustrie."

Oud-bevelhebber van de Koninklijke Luchtmacht Ben Droste, die nu het hoofd is van het luchtvaartinstituut NIVR, wijst erop dat de betrokken technologie van de Nederlandse bedrijven het neusje van de zalm vormt. "Zelfs als Nederland niet zou instappen, komt Lockheed voor sommige onderdelen toch in Nederland terecht, zoals bijvoorbeeld de kabelbomen. Lockheed doet dat echt niet omdat ze ons zo aardig vinden", zegt de oud-generaal.

Schraven: "Maar je kunt er niet op speculeren dat Lockheed toch wel zal komen. Ze willen een contact voor de lange termijn en dat kan het beste als Nederland via deelname aan het JSF-project een goede relatie aangaat."

De Waal en Schraven vinden JSF-deelname essentieel voor het tot stand brengen van een echt 'luchtvaartcluster' dat vroeger alleen uit Fokker bestond. Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen sprake van zo'n cluster en komen de betrokken werknemers toch wel ergens aan de slag. De Waal: "Volgens die redenering kun je de hele industrie wel opheffen. Je kunt de industrie niet missen in de economie. Het Planbureau onderschat het belang daarvan."

JSF-deelname is voor de industrie ook van belang om voldoende hoogwaardige werknemers te trekken, stellen de werkgevers- en werknemersvoorzitters. "De aantrekkelijkheid van de maaksector is gekoppeld aan hoogwaardige opleidingen", aldus De Waal. Schraven, voormalig Shell-topman: "De chemische industrie loopt wat dit betreft groot gevaar." Een kabinetsbesluit voor deelname betekent dat ons land zich nu al vastlegt op het bestellen van de JSF als opvolger van de F16. Schraven: "Ik zou het jammer vinden als het kabinet die keuzevrijheid belangrijker vindt dan het belang van de maakindustrie en de kennisinstituten." De Tweede Kamer moet van de heren uiteraard genoeg tijd hebben om het besluit te bespreken, maar De Waal kan zich niet voorstellen dat de betrokken Kamerleden inmiddels niet precies weten waar het over gaat.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 24 januari 2002