Huisarts Pieter Houwink heeft genoeg van de steeds grotere papierberg waar hij zich doorheen moet worstelen.

AMSTERDAM - De Arnhemse rechtbank heeft gisteren bepaald dat huisartsen geen particuliere rekeningen aan ziekenfondsverzekerden mogen sturen. Huisartsen wilden patiënten zo bewegen van ziekenfonds te veranderen aangezien ze geen zin hebben met meerdere ziekenfondsen te gaan onderhandelen, zoals de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft opgedragen. Huisartsen hebben simpelweg geen trek in de administratieve rompslomp die de opgelegde marktwerking met zich meebrengt. "Ik ben huisarts, geen vrije ondernemer."

Regeringsbeleid bepaalt dat huisartsen zich moeten onderwerpen aan de tucht van de markt. Collectieve contractafspraken tussen huisartsenvereniging LHV en de zorgverzekeraars mogen daardoor niet meer. Die zouden "concurrentieverstorend" werken. Het gevolg is een groeiende papierberg voor de huisartsen.

"Ik ben gestopt met het uitschrijven van rekeningen voor het hechten van wondjes", verzucht de Amsterdamse huisarts Pieter Houwink. "Het kost me gewoon te veel tijd om uit te zoeken welk bedrag ik bij de verschillende verzekeraars in rekening kan brengen. Het hechten is nu dus voor mijn eigen rekening."

De Amsterdamse huisarts heeft in zijn praktijk te maken met zeventien verschillende ziekenfondsen. De bulk van zijn klanten is verzekerd bij ZAO Zorgverzekeringen, maar zo'n 10% van zijn patiënten heeft voor andere zorgverzekeraars gekozen.

Zij mogen dit sinds begin jaren negentig, toen de marktwerking in de zorg haar intrede deed. Tot voor kort was dit geen probleem, omdat de LHV de onderhandelingen met de verzekeraars voerde. Maar nu de NMa heeft laten weten dat dat niet meer mag, staan de huisartsen er alleen voor.

In de onderhandelingen met de verzekeraars gaat veel tijd zitten, evenals in het schrijven van verschillende rekeningen voor verschillende verzekeraars. Zoveel tijd zelfs, dat sommige huisartsen de patiënt dwongen van ziekenfonds te veranderen zodat hun papierberg zou slinken. Minister Borst (Volksgezondheid) sprak hierover onmiddellijk haar afkeuring uit en ook de Kamer stond op zijn achterste benen.

De minister introduceerde de marktwerking om zo de concurrentie in de gezondheidszorg te bevorderen. Dit zou de efficiëntie van zorgverzekeraars en zorgaanbieders vergroten en de kwaliteit van de zorg verbeteren. Grote winnaar in dit scenario zou de patiënt zijn, om wie het uiteindelijk allemaal te doen is.

Roland Friele heeft grote twijfels over de voordelen van de marktwerking bij huisartsen. Hij is wetenschapper bij het onderzoeksinstituut voor de gezondheidszorg NIVEL. Door een tekort aan huisartsen is er volgens hem gewoon te weinig concurrentie om de markt zijn werk te laten doen. "De patiënt heeft niet zoveel te kiezen en is vaak blij als hij eindelijk een huisarts heeft gevonden."

Ook het argument dat marktwerking voor meer kwaliteit zorgt, wijst hij in het geval van de huisartsen van de hand. "De huisartsen zijn al volop bezig om de kwaliteit van hun diensten te verbeteren", zo stelt Friele. Zij doen dit onder meer door zich te verenigen in zogeheten huisartsengroepen (HAGRO's). In deze HAGRO's wisselen de huisartsen met elkaar van gedachten over hun vak en geven elkaar tips over behandelingen van bepaalde aandoeningen. "Maar nu zij zich, als gevolg van de maatregel van de NMa, meer bezig moeten houden met administratie kan dit juist ten koste gaan van de kwaliteit", vreest Friele.

De zorgverzekeraars, die de huisartsen betalen, noemen de stijging van de administratieve lasten een 'gelegenheidsargument'. "Er speelt veel meer", zo stelt een woordvoerder van Zorgverzekeraars Nederland. "De huisartsen voelen zich al een tijd ondergewaardeerd. Dit is gewoon de druppel die de emmer deed overlopen."

De LHV ontkent het gevoel van onderwaardering niet. Maar de huisarts ziet daarbij ook geen heil in de tucht van de vrije markt. Niet voor de huisarts en niet voor de patiënt, die volgens een woordvoerder van de huisartsenvereniging "eerder slechter af is door de marktwerking."

Van echte marktwerking is volgens huisarts Pieter Houwink trouwens sowieso geen sprake. "Wij zijn volgens de Wet Tarieven Gezondheidszorg gebonden aan een maximumprijs die wij mogen vragen voor onze diensten. Dus ook al zouden we de kwaliteit nog zo verbeteren, dan mogen we daar geen extra geld voor vragen."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 23 januari 2002