AMSTERDAM - Het akkoord van de Sociaal-Economische Raad (SER) voor een strenger wao-stelsel zal tot gevolg hebben dat verzekeringsmaatschappijen zieke werknemers eerder volledig laten afkeuren. Dat zet de deur weer wagenwijd open naar een grotere wao-instroom, stelt Coen Teulings, hoogleraar arbeidseconomie aan de Erasmus Universiteit en directeur van het Tinbergen Instituut.

COEN TEULINGS

In het voorstel van de SER, waarin vakcentrales, werkgeversorganisaties en kroonleden zitten, krijgen alleen werknemers die voor 80% of meer arbeidsongeschikt worden verklaard, een wao-uitkering. Werknemers die tussen de 35 en 80% arbeidsongeschikt raken, ontvangen geen uitkering meer. Zij blijven in dienst van hun werkgever en krijgen in hun tweede ziektejaar nog maar 70% van hun laatste salaris. In het eerste ziektejaar wordt 100% uitbetaald. Via een private verzekering, betaald door werkgevers én werknemers, wordt het inkomen van deze gedeeltelijke arbeidsongeschikten aangevuld.

Volgens Teulings, gezaghebbend wao-specialist, ontstaat hierdoor een aanzuigende werking op de wao. "Verzekeringsmaatschappijen hebben er baat bij als een werknemer door een keuringsarts volledig wordt afgekeurd. Dan hoeven zij niet uit te keren", zegt hij. "De overheid daarentegen heeft er juist baat bij dat mensen voor minder dan 80% worden afgekeurd. Daarmee wentelt zij de kosten weer af op de verzekeraars." De praktijkervaring leert dat arbeidsongeschikten die voor 80 tot 100% worden afgekeurd, het leeuwendeel van de kosten veroorzaken.

Het argument van de SER, dat verzekeringsmaatschappijen door het nieuwe wao-stelsel een actievere rol gaan spelen op de reïntegratiemarkt, snijdt volgens Teulings geen hout. "Daarvoor hoef je de verzekeringen niet op deze manier te splitsen." Hij wijst daarbij op de Pemba-boete, die bedrijven met een hoge wao-instroom krijgen opgelegd. "Werkgevers hebben zich voor dit risico particulier herverzekerd. Verder zijn er bedrijven die zelf de wao uitvoeren. Hierdoor hebben bedrijven en verzekeraars nu al belang bij reïntegratie. Wat dat betreft, is het schadelijk dat de SER nu net die Pemba-boete wil afschaffen. Dat zal leiden tot meer, en niet tot minder, arbeidsongeschikten."

De druk op keuringsartsen wordt volgens Teulings onder het nieuwe stelsel alleen maar groter. "Verzekeraars zijn nu, naast werknemers en werkgevers, de derde partij die het liefst ziet dat iemand volledig arbeidsongeschikt wordt verklaard."

De SER moet in de komende weken nog concrete invulling geven aan de keuringscriteria voor artsen. En met die invulling staat of valt het succes van het terugdringen van het aantal wao'ers, aldus Teulings. Hij is een voorstander van een aanscherping van de keuringscriteria, maar vreest dat dit politiek gezien vaak niet houdbaar is. "In '93 en '94 werden er vrij strikte keuringseisen gehanteerd waardoor de instroom van mensen in de wao met zo'n 25% afnam. Maar na aanhoudende berichten in de media over arbeidsongeschikten die ongeschoold werk moesten verrichten, werden die criteria door de politiek weer versoepeld."

Financiële prikkels voor werkgevers zijn tevens onontbeerlijk. Dat de SER de Pemba-boete voor bedrijven met een hoge wao-instroom wil afschaffen, is zeer onverstandig en zal weer meer druk leggen op keuringsartsen, aldus de hoogleraar.

Samenvattend ziet Teulings op het moment weinig pluspunten in het wao-akkoord. En van een historisch akkoord wil hij al helemaal niets weten. "Ik moet nog zien dat politieke partijen dit akkoord willen overnemen. De politiek heeft zich bij de wao al eerder weinig aangetrokken van de mening van sociale partners. Dat kan nu weer gebeuren."

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 21 januari 2002