AMSTERDAM - In het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) is onlangs voor het eerst een bypassoperatie uitgevoerd met gesloten borstkas. De ingreep was mogelijk dankzij de uitvinding van de Endo-Octopus, een instrument dat door een kleine opening kan worden ingebracht en waarmee het hart plaatselijk stil kan worden gelegd, in combinatie met een operatierobot.
Dat meldt het deze week verschenen nummer van Scan, het huisorgaan van het UMCU.
Bij een bypassoperatie wordt een omleiding (bypass) gemaakt van een afgesloten of sterk vernauwde kransslagader, de bloedvaten die het hart van zuurstofrijk bloed voorzien. Door het maken van een nieuw vaatje wordt de gestoorde bloedstroom hersteld. Bij een dergelijke ingreep moest de borstkas altijd worden geopend en het hart 'stil gelegd', waarbij gebruik werd gemaakt van een hart-longmachine.
Met de komst van de Octopus in 1994, een apparaatje met tentakels die zich op het hart kunnen vastzuigen, werd het mogelijk de ingreep uit te voeren op een kloppend hart. Tussen de tentakels ontstaat namelijk een stukje hart dat zo stil ligt dat de chirurg een nieuw vat op de kransslagader kan hechten. Bij de operatie moest echter nog wel altijd het borstbeen worden doorgezaagd.
De nieuwe variant van de Octopus, de Endo-Octopus, maakt het mogelijk slechts vanuit een kleine opening, ter grootte van een pink, te opereren. De tentakels zijn namelijk 'inklapbaar'; eenmaal in het lichaam, ontvouwen ze zich en zuigen zich vast op het hart.
Tijdens de eerste 'gesloten' ingreep, die werd uitgevoerd door het Hart Long Centrum Utrecht in samenwerking met hartcentra uit Frankfurt en Dresden, werd gewerkt met een op afstand bestuurbare operatierobot. De chirurg bedient deze robot aan de hand van een driedimensionaal beeld, verkregen door een kleine camera die - eveneens via een kleine opening - in de borstkas is binnengebracht. De handbewegingen van de chirurg aan de stuurknuppels worden door de robot vertaald in zeer verfijnde bewegingen in het te opereren gebied, waarbij zelfs de lichtste trilling wordt weggefilterd. De operatierobot werd in Utrecht al regelmatig met succes ingezet bij galblaasoperaties en onlangs ook bij de verwijdering van een nier.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}