AMSTERDAM - Wou ie nou wel of wou ie niet? Premier Kok is er de afgelopen weken in geslaagd veel van zijn Europese collega's op het verkeerde been te zetten omtrent zijn beschikbaarheid als voorzitter van de adviesgroep die een nieuwe ronde interne hervormingen van de EU moet gaan voorbereiden. Eerst wilde hij pertinent niet, toen misschien toch maar wel en uiteindelijk toonde hij zich opgelucht dat de beker aan hem voorbij ging. Wat Kok nu werkelijk bezielde bij al dit gedraai, blijft voorlopig in nevelen gehuld. Als hij echt zijn zinnen had gezet op het voorzitterschap, heeft hij zijn tegenzin voor de bühne te nadrukkelijk geëtaleerd. Het is logisch dat iemand zich zo opstelt om gezichtsverlies te voorkomen als hij het uiteindelijk toch niet wordt. Bovendien is het altijd strelend als Kok de indruk kan wekken dat hij pas na veel smeekbeden van zijn politieke broeders al tegenstribbelend het pluche betreedt.
Maar het is dan wel raadzaam achter de schermen de werkelijke intentie duidelijk te laten doorschemeren. Nu begrepen de collega-regeringsleiders onvoldoende dat Kok eventueel best bereid was de voorzittershamer op te pakken. De Duitse kanselier Schröder, die Kok van meet af aan als favoriet had, stelde steeds onomwonden dat Kok (helaas) geen kandidaat was.
Pas op het allerlaatst begon Kok te draaien en zette de deur alsnog op een kier. Staatssecretaris Benschop wees vorige week nadrukkelijk op de steun van de Europese socialisten, die verklaarden dat ze een voorzitter van eigen kleur wilden. Maar Tony Blair, die deze socialistische kar had moeten trekken omdat Schröder zich al aan Frankrijk had gecommitteerd, speelde het spel met Duitsland en Frankrijk mee en hield zijn mond.
Als Kok daarentegen echt geen zin had in het EU-baantje, blijft de vraag waarom hij dan niet gewoon voet bij stuk heeft gehouden. Het is niet echt een aanbeveling als een kandidaat-voorzitter publiekelijk roept dat hij de functie inhoudelijk 'niet begerenswaardig' vindt. Waarom dan toch de achterdeur openhouden als je weet dat er een levensgroot valluik achter ligt? Wat er ook in het brein van de premier is omgegaan, hij heeft in elk geval weer een fraaie proeve van diplomatiek geschutter afgelegd. Het gehaspel doet een beetje denken aan het voorjaar van 1999. Kok wilde toen stiekem wel de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie worden en genoot daar ook brede steun voor. Maar ook toen deed hij daar voor én achter de schermen zo onduidelijk over uit angst voor gezichtsverlies, dat de regeringsleiders uiteindelijk voor Romano Prodi kozen.
Nu is het voorzitterschap van een anderhalf jaar durende Conventie bepaald niet van hetzelfde prestige als dat van de Commissie. De kans is groot dat de aanbevelingen van de praatgroep in een diepe la belanden. Maar het baantje biedt wel de kans soepel voor te sorteren in de race naar het voorzitterschap van de Europese Commissie, dat eind 2004 weer vrijkomt. Misschien wil Kok dat helemaal niet, misschien ook wel. Door dit gedraai zijn zijn kansen in elk geval niet groter geworden.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}