ROTTERDAM - De Rotterdamse havenondernemer Gerard van Pelt heft zijn handen ten hemel. Hij smeekt de politiek de wao-boete, de in 1998 ingevoerde wet Pemba, snel af te schaffen. Wachten op de invoering van een nieuw wao-stelsel, waarover momenteel in de Sociaal-Economische Raad door sociale partners wordt geruzied, heeft geen zin. De Pemba-boete, één van de belangrijkste huidige prikkels voor werkgevers om hoog ziekteverzuim te voorkomen, is volgens Van Pelt echter "onrechtvaardig en werkt averechts".

Gerard van Pelt ... gepakt door politiek ... (Foto: Roel Dijkstra)

Hij kwam er door schade en schande achter dat een werkgever ook voor de Pemba wordt aangeslagen, als een werknemer in zijn wettelijke proefperiode van 30 dagen ziek wordt. De bewuste 60-jarige werknemer werd vorig jaar na 12 dagen naar huis gestuurd omdat hij zijn werk - het invullen van luchtvrachtbrieven - niet goed deed. Hem werd mondeling ontslag aangezegd. Kort daarna werd de man ziek. De formele ontslagtoestemming van Arbeidsvoorziening kwam pas nadat de man al ziek was geworden. De man werd uiteindelijk door het GAK voor 30% arbeidsongeschikt verklaard.

Van Pelt, directeur van expeditiebedrijf Cleve & Zn. dat als tussenpersoon transport van goederen overzee en via de lucht regelt, is zwaar teleurgesteld. "Dit kan toch niet de bedoeling zijn van de Pemba. Theoretisch ben je al na één dag proeftijd van een werknemer die ziek wordt de laatste werkgever, met alle financiële gevolgen van dien. Zelfs het GAK reageerde verbaasd." Van Pelt moet voor de zieke ex-werknemer gedurende vijf jaar een totale Pemba-boete van ruim 400.000 betalen. "Ik voel me gestraft. Je kunt je nog zo goed opstellen als werkgever, maar dit is overmacht. Daar kan niemand tegenop werken, zelfs niet met een risicodekkende verzekering waarvan de premie ook gigantisch is." Als zijn ex-werknemer de komende tijd de pech heeft nog zieker te worden en voor 100% wordt afgekeurd, zijn voor Van Pelt de druiven nog zuurder.

Volgens hem maakt het GAK ook fouten bij het vaststellen wie de laatste werkgever is geweest van een wao'er. "We werden ook aansprakelijk gesteld voor de arbeidsongeschiktheid van een andere werknemer die bij ons ook in zijn proefperiode werd ontslagen. Door eigen onderzoek kwamen wij erachter dat hij later nog ergens anders had gewerkt. Een kostbare blunder van het GAK ."

Van de sociale partners, die momenteel in de Sociaal-Economische Raad (SER) moeizaam onderhandelen over een nieuw wao-stelsel, hoeft Van Pelt weinig te verwachten. Alhoewel zij het erover eens zijn dat voor de Pemba meer op individuele bedrijven toegesneden prikkels in de plaats moeten komen, lijkt een unaniem advies aan het kabinet verder weg dan ooit. Het kabinet op zijn beurt scherpt weliswaar de wet Poortwachter aan, die werkgevers en werknemers dwingt beter samen te werken in het eerste ziektejaar, maar een wezenlijke verandering van het wao-stelsel zal nog zeker jaren op zich laten wachten. De Pemba blijft bestaan.

Ondertussen nadert het aantal wao'ers het miljoen met rasse schreden. Volgens de liberale staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Zaken) is de Pemba desalniettemin een groter succes dan verwacht, maar komt deze pas in 2003 tot zijn volle wasdom. De Pemba-premie voor een werkgever wordt jaarlijks vastgesteld op basis van het aantal wao-gevallen in de laatste vijf jaar binnen zijn bedrijf en heeft zodiende een vertraagd effect. Pas in 2003 bereiken de Pemba-boetes hun maximum.

Hoogervorst probeerde onlangs nog ondernemers zoals Van Pelt gerust te stellen. "Werkgevers zijn geneigd de Pemba als een boeman te zien die het bedrijfsleven willekeurig straft. Wat zij over het hoofd zien, is dat het zeer grote aantal ondernemers dat de wao-instroom weet te beheersen, door de premiedifferentiatie juist wordt beloond."

Van Pelt blijft de willekeur van de Pemba echter hekelen. Zijn bedrijf met 150 werknemers kent een ziekteverzuim dat met nog geen 4% ruim onder het sector-gemiddelde ligt. "Ik voel me daarom zwaar gepakt." Volgens het ministerie van Sociale Zaken is er niets aan de hand. "Als er sprake is van een dienstverband, het maakt niet uit of dat tijdens een proefperiode is, ben je als werkgever aansprakelijk voor de wao-gevolgen. Regels zijn regels", aldus een woordvoerster.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 10 december 2001